Người bán nhiều hơn người mua
Đầu năm 2016, chợ trung tâm (chợ dân sinh) huyện Ea H’leo (thuộc TDP 6, thị trấn Ea Đrăng, huyện Ea H’leo) hoàn thành xây dựng giai đoạn 1 (khu B) với các hạng mục như chợ lồng, bãi đỗ xe, hệ thống điện nước.
Tháng 4/2016, UBND huyện có văn bản, yêu cầu di dời những tiểu thương kinh doanh các mặt hàng tươi sống gồm rau, củ quả, cá thịt…từ chợ cũ (cũng thuộc thị trấn) sang chợ mới để lập lại trật tự theo quy hoạch. Hạn cuối di dời là ngày 24/4/2016.
Được chính quyền các cấp vận động, hàng loạt tiểu thương đang buôn bán mặt hàng tươi sống đã chấp hành di dời, thuê lại quầy sạp, ki ốt tại vị trí chợ mới để kinh doanh. Bên cạnh đó, một vài tiểu thương buôn bán tạp hóa hoặc các mặt hàng khác cũng tự nguyện di dời lên chợ mới. Bà con ai cũng hy vọng việc buôn bán ở chợ mới sẽ “thuận buồm xuôi gió”, gặp nhiều may mắn.
Khi chuyển đến chợ mới, các tiểu thương rất hài lòng với cơ sở hạ tầng và mức giá thuê quầy sạp nơi đây. Tuy nhiên, chỉ sau vài ngày, nhiều hộ kinh doanh đã phải ngược lại chợ cũ vì buôn bán quá ế ẩm.
Dạo quanh một vòng khu chợ mới, PLVN ghi nhận, nơi đây đã xây dựng được nhà giữ xe, nhà vệ sinh, hệ thống điện nước và quầy sạp khá khang trang. Số lượng tiểu thương bày bán nơi đây cũng khá nhiều, nhưng đa số họ chỉ ngồi nhìn nhau “ngáp ruồi” vì người mua quá ít.
Chị Nguyễn Thị Nhật (tiểu thương bán cá) cho hay: “Khi còn ở chợ cũ, tôi bán ế lắm cũng được 5kg cá/ngày. Nay xuống chợ mới, tôi lấy về 5kg thì ế mất 2kg, có ngày còn ế hơn, phải đổ cho heo. Cứ đà này, chúng tôi không sớm thì muộn phải bỏ chợ, bỏ nghề vì thua lỗ”.
 |
| Tiểu thương tại chợ mới chỉ biết ngồi “đuổi ruồi” vì không có khách. |
Cũng theo chị Nhật, ngày trước, chính quyền khi vận động di dời đã hứa sẽ dẹp triệt để, di dời những hộ kinh doanh mặt hàng tươi sống tại chợ cũ xuống chợ mới. Bởi vậy, chị cùng hơn 100 tiểu thương khác mới đồng tình ủng hộ, chấp hành. Thế nhưng, sau một thời gian ngắn, do việc vận động, di dời không triệt để, không quyết liệt nên còn nhiều hộ ở lại chợ cũ, bày bán các mặt hàng tươi sống như thịt cá, rau củ… Người dân đã quen nên vẫn tìm đến đây mua đồ.
Chị Nguyễn Thị Hà (người bán thịt heo) cho biết: “Khi biết chợ cũ chưa bị di dời, mua may bán đắt, nhiều hộ dân đã tới đó thuê lại mặt bằng để kinh doanh”.
Việc buôn bán ế ẩm không chỉ gây thiệt hại cho các tiểu thương mà chính Công ty Cổ phần đầu tư quản lý chợ Ea H’leo (đơn vị chủ đầu tư xây dựng) cũng phải gánh chịu tổn thất. Theo tính toán, bình quân mỗi tiểu thương thuê quầy sạp bán mặt hàng tươi sống tại chợ mới sẽ phải đóng mức tiền 45 triệu/sạp trong vòng 10 năm. Tuy nhiên, đến nay đa số các tiểu thương đều chưa đóng đủ tiền vì kinh doanh thua lỗ, không có triển vọng.
Ông Huỳnh Thiên Tử, Phó Ban quản lý chợ cho biết, khi tiểu thương kinh doanh ế ẩm, tư tưởng của họ cũng bị xao động. Đã không ít lần bà con rời chợ mới để trở lại chợ cũ buôn bán.
Mất không 900 triệu để…gác đường
Ông Trương Văn Đức, Chủ tịch UBND thị trấn Ea Đrăng cho biết, từ tháng 7/2015 tới nay, lực lượng bảo vệ dân phố, đội trật tự đô thị và môi trường, công an thị trấn…luôn túc trực tại đường Trần Phú và Lê Thị Hồng Gấm (tức chợ cũ thị trấn Ea Đrăng) để ổn định trật tự, không cho các hộ lấn chiếm lòng lề đường bày bán, kinh doanh.
Trong khoảng thời gian đó, lực lượng chức năng đã xử phạt hành chính không dưới 300 trường hợp vi phạm, kể cả người bán lẫn người mua. Đợt cao điểm, khu chợ cũ chỉ còn lại đúng 13 hộ còn kinh doanh, buôn bán mặt hàng tươi sống tại khu vực này.
Ông Đức cho biết: “Trong 13 hộ đó, họ bày bán trước cửa nhà riêng nên rất khó xử lý. Trên thực tế cũng không có chế tài nào để xử lý vấn đề này. Bà con buôn bán những mặt hàng mà nhà nước không cấm, chúng tôi không thể can thiệp được mà chỉ vận động, thuyết phục”.
Cũng theo lời ông Đức, gọi là chợ cũ nhưng thực chất đây là khu bán hàng tự phát, do bà con lấn chiếm, bày bán giữa lòng đường, gây mất an toàn giao thông hơn 10 năm qua. Trong suốt thời gian dài đó, địa phương không giải quyết được vì nếu di dời thì các tiểu thương không biết đi đâu về đâu. Đến khi có chợ mới, địa phương đã cố gắng vận động các hộ dân chấp hành chủ trương của tỉnh và huyện để lập lại trật tự khu phố.
“Trong thời gian qua, ước tính chi phí cho lực lượng thực thi nhiệm vụ tại chợ cũ - khu vực bán hàng tươi sống lên tới con số khoảng 900 triệu. Có ngày, lực lượng làm nhiệm vụ khoảng 4 - 5 người, nhưng có ngày cũng có khoảng 30 người tới túc trực.
 |
| Khu vực cấm tại chợ cũ vẫn bày đầy quầy sạp thịt heo |
Thế nhưng, khi có mặt lực lượng chức năng thì bà con đi, khi không có thì lại bày bán mất trật tự”, ông Đức thông tin và xác nhận thời gian gần đây, số hộ kinh doanh, buôn bán mặt hàng tươi sống tại khu chợ tự phát đã tăng lên.
Khi tìm đến khu chợ cũ, PLVN ghi nhận, nơi đây có lực lượng trật tự đô thị của thị trấn Ea Đrăng đứng túc trực, thực thi nhiệm vụ. Kế đó, giữa con đường là một tấm biển khá to, có in dòng chữ “Khu vực cấm dừng -đỗ xe, mua bán hàng tươi sống, gia súc, gia cầm”. Thế nhưng, hai bên con đường này, có hàng loạt quầy sạp bày bán cá, thịt heo và nhiều đồ tươi sống khác. Bên cạnh đó, xe cộ dựng bên lề đường, người mua cũng tấp vào mua, ngã giá.
Mới đây, ngày 26/12/2016, UBND huyện đã có thông báo số 371/TB-UBND trả lời những kiến nghị của tiểu thương. Tuy nhiên, những câu trả lời trong thông báo này đều rất chung chung như: “Do công việc cuối năm lãnh đạo huyện rất bận rộn nên chưa tổ chức cuộc họp gặp mặt các hộ tiểu thương đang kinh doanh tại khu vực chợ mới Ea Đrăng. UBND huyện ghi nhận và sớm gặp mặt các hộ tiểu thương trong thời gian sớm nhất”.
Chẳng biết, thời gian sớm nhất ấy là bao giờ? Tuy nhiên, trước tình trạng buôn bán ế ẩm, nhiều tháng trời phải gồng mình chịu lỗ thì hơn 100 tiểu thương tại khu vực chợ mới thị trấn Ea Đrăng như đang ngồi trên đống lửa. Bà con ai cũng mong muốn chính quyền địa phương “mạnh tay”, giải quyết triệt để việc di dời chợ cũ để tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh, công bằng, đúng pháp luật.
