Ở đây, ông Trump dùng luật riêng của Mỹ để đe nạt luật pháp chung vốn là nền tảng và định hướng chính trị cũng như pháp lý cho hoạt động của ICC. Hiệp định về thành lập ICC được 122 nước thành viên Liên Hợp quốc ký kết năm 1998 và có hiệu lực từ năm 2002. Mỹ tham gia đàm phán nhưng không ký kết. Cả Trung Quốc cũng vậy.
Cho đến nay, qua các thời tổng thống Bill Clinton, George W. Bush và Barack Obama, nước Mỹ vẫn không tham gia ICC. Ông Trump lại càng không có ý định để cho nước Mỹ tham gia ICC. Ông Trump chủ trương rút nước Mỹ ra khỏi các thoả thuận hay tổ chức đa phương quốc tế mà nước Mỹ đã ký kết hay tham gia.
Cầm quyền chưa đầy một nhiệm kỳ ở Mỹ, ông Trump đã rút nước Mỹ ra khỏi Hiệp định về Quan hệ đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), Hiệp ước Paris về bảo vệ khí hậu trái đất, Thoả thuận về giải pháp cho vấn đề hạt nhân của Iran (JCPOA), Hiệp ước về tên lửa hạt nhân tầm trung (INF), Hiệp ước về Bầu trời mở, ngừng hợp tác của nước Mỹ với Tổ chức Y tế thế giới (WHO)... Mỹ không tham gia ICC nên việc bất hợp tác với ICC hay chống đối ICC lại còn dễ dàng hơn đối với Mỹ.
 |
| Tòa án Hình sự quốc tế (ICC) phẫn nộ với lệnh trừng phạt của Mỹ |
Lý do khiến ông Trump đưa ra quyết sách mới nói trên trước hết là chủ định của ICC cho tiến hành điều tra về những tội ác mà quân đội nước ngoài, trong đó có cả quân đội Mỹ, đã gây ra ở Afghanistan trong cuộc chiến tranh từ năm 2001 đến nay. Như thế có nghĩa là rất có thể rồi đây sẽ có nhân viên quân sự, dân sự hay binh lính nào đấy của Mỹ sẽ bị ICC đưa ra xét xử.
Phía Mỹ tìm cách không để xảy ra tình huống này và dùng các biện pháp trừng phạt ICC để răn đe, ngăn ngừa ICC tiến hành điều tra ở Afghanistan và đưa người Mỹ liên đới ra xét xử trước vành móng ngựa. Trên phương diện này, Mỹ thật sự “có tật nên mới phải giật mình” như vậy. Một nguyên do khác nữa là ông Trump dùng động thái này để tranh thủ giới quân sự ở Mỹ sau khi nhiều nhân vật nổi tiếng trong giới này công khai phê phán việc ông Trump sử dụng quân đội để đối phó với làn sóng biểu tình hiện tại ở Mỹ.
Ông Trump có lợi ích chính trị đối nội cấp thiết để làm việc này vào thời điểm hiện tại. Cuộc bầu cử Tổng thống ở nước Mỹ sắp diễn ra và tình thế hiện tại của ông Trump không còn được thuận lợi bởi tác động của dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do virus corona gây ra, bởi kinh tế suy thoái và thất nghiệp gia tăng, bởi làn sóng biểu tình phản đối bùng phát và lan rộng sau vụ việc người da đen bị cảnh sát người da trắng sát hại ngày 25/5 vừa qua ở Minneapolis.
Điều tra và trừng trị những kẻ gây tội ác trong chiến tranh là sứ mệnh của ICC và là những việc được hợp pháp hoá bằng luật pháp quốc tế. Trên phương diện này, ICC không thể không tiến hành điều tra ở Afghanistan. Nếu binh lính hay nhân viên quân sự và dân sự của Mỹ thật sự không gây tội ác gì ở Afghanistan thì chính phủ Mỹ đâu có phải ngại ngùng gì và càng không cần phải dùng các biện pháp đơn phương để ngăn cản ICC.
Ông Trump sử dụng luật riêng của Mỹ để đưa ra quyết định hành pháp trừng phạt ICC, như thế là dùng luật riêng của Mỹ để ngăn cản ICC thực thi luật chung của thế giới, như thế cũng còn có nghĩa là luật riêng của Mỹ được sử dụng trong trường hợp này để thách thức và bất chấp luật chung của thế giới.
