“May mà các gia đình có các bà vợ, biết cách chia lương ra để chi tiêu đủ cho 30 ngày mỗi tháng, nếu để đàn ông chúng tôi thì chỉ 10 ngày là hết tiền! Phải khách quan. Cái tốt nói là tốt. Cái dở nói là dở. Để đưa đất nước đi lên thì phải vậy”, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Kiên chia sẻ với báo chí về tình hình lạm phát tăng cao và bình luận về các giải pháp của Chính phủ.
Lạm phát tăng, thu nhập thực tế không tăng
- Từng là chủ nhiệm Ủy ban kinh tế của Quốc hội trước khi giữ chức phó Chủ tịch Quốc hội, ông dự đoán thế nào về những khó khăn sắp tới mà nền kinh tế nước ta sẽ phải đối mặt?
- Khó khăn của năm 2011 sẽ không kém năm 2008, có thể tương đương hoặc hơn. Nếu thiếu giải pháp tích cực, sẽ khó đạt được những chỉ tiêu đề ra. Phải nói là tốc độ tăng giá của năm 2010 giãn ra tương đối rộng. Năm nay theo kế hoạch sẽ chủ trương điều chỉnh giá tăng của nhóm vật tư cơ bản, cộng với tâm lý xã hội không tích cực, nếu không có biện pháp tích cực và sự chỉ đạo thường xuyên từ tháng 1 đến tháng 12, sẽ là một khó khăn lớn.
Trước đây, có 100 đồng, lạm phát 7% khiến người dân còn 93 đồng. Nay giá tăng 200 đồng, mà phấn đấu giảm 7%, thì người dân vẫn phải trả 184 đồng, trong khi thu nhập danh nghĩa không tăng tương ứng, điều đó sẽ làm ảnh hưởng tiêu cực đến thu nhập và đời sống của họ. Chính phủ cũng đang bàn tới việc này, để đảm bảo thu nhập thực tế của người dân chứ không phải trên thu nhập danh nghĩa.
Người trong gia đình tôi kể rằng đi chợ cầm 100 ngàn đồng không biết mua gì, tôi chỉ biết bảo rằng, hãy mua gì cho phù hợp. May mà các gia đình có các bà vợ, biết cách chia lương ra để chi tiêu đủ cho 30 ngày mỗi tháng, nếu để đàn ông chúng tôi thì chỉ 10 ngày là hết tiền! Phải khách quan. Cái tốt nói là tốt. Cái dở nói là dở. Để đưa đất nước đi lên thì phải vậy.
- Ông có cho rằng, những khó khăn trên không chỉ là hệ quả của khủng hoảng kinh tế, của tốc độ giá cả tăng cao và lạm phát từ cuối năm 2010 và hai tháng đầu năm, mà còn là tích lũy của hoạt động điều hành kinh tế vĩ mô ?
- Những khó khăn đó xuất phát từ những yếu kém nội tại cộng với những khó khăn khách quan từ bên ngoài cũng như có sự dồn tích từ những năm trước. Từ năm 2004-2005, Quốc hội đã có cảnh báo về chi tiêu công, bội chi ngân sách và cán cân thanh toán trên thị trường. Nếu chỉ số giá cả, lạm phát mà trên 3% là phải để mắt, trên 6% thì phải ra tay. Chúng ta phải rút kinh nghiệm năm 2010: 9 tháng đầu năm tình hình vận động tương đối tốt, nhưng bước sang quý 4 đã có sự lỏng lẻo, chủ quan…
- Chính phủ đã phát đi những tín hiệu cho thấy sẵn sàng hy sinh tăng trưởng để kiềm chế lạm phát. Quốc hội là cơ quan giám sát, ông đánh giá các giải pháp ấy thế nào?
- Điều thấy rõ là để lạm phát 2010 cao đến mức gấp đôi tốc độ tăng trưởng GDP thì đó là thách thức cho nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội 2011.
Thứ nhất, ngân hàng thương mại luôn phải hoạt động theo nguyên tắc lãi suất huy động dương, tức cao hơn lạm phát. Lãi suất huy động cao thì cho vay cũng cao, chắc chắn gây khó khăn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp đi vay. Như thế ắt ảnh hưởng tới nhiệm vụ phát triển kinh tế, khó tạo công ăn việc làm mới và bấp bênh cho những người đang làm công ăn lương.
Thứ hai, giá cả, lạm phát tăng cao chắc chắn ảnh hưởng đến thu nhập và cuộc sống của người lao động. Gây những nguy cơ tiềm ẩn về lòng tin, về an ninh trật tự. Đây là thách thức của mục tiêu giảm hộ nghèo.
- Ông có bình luận gì về các giải pháp mà Chính phủ dự kiến áp dụng để kiềm chế lạm phát như giảm nhập siêu, giảm tốc độ tăng trưởng tín dụng...?
- Bây giờ mới là tháng thứ hai của năm 2011 và Chính phủ đang bàn biện pháp, dù biện pháp nào chăng nữa cũng cần có thời gian kiểm chứng trong thực tế. Nếu áp dụng biện pháp từ bây giờ thì hết sáu tháng mới dự đoán được tình hình và khả năng thực hiện các mục tiêu tổng quát đặt ra cho năm 2011.
Các chỉ tiêu tổng quát về kinh tế - xã hội mà Quốc hội đặt ra cuối năm ngoái khá cao, trong khi khó khăn, thách thức của 2011 ngày càng rõ. Vậy theo ông, đã đến lúc Chính phủ và Quốc hội cần nghĩ tới khả năng điều chỉnh giảm các mục tiêu đó?
- Chỉ tiêu chỉ là một mặt của công tác quản lý thôi. Cái chính là phải hướng tới phát triển bền vững, đời sống nhân dân được cải thiện. Chứ còn điều chỉnh chỉ tiêu mà không có giải pháp tích cực thì chả có ý nghĩa gì.
Mới nửa cuối tháng 2, Chính phủ thì đang bàn. Giải pháp, quyết liệt thế nào chưa rõ. Chưa kể, giải pháp nào cũng có độ trễ thời gian mới phát huy tác dụng, lúc ấy mới kiểm chứng được hiệu quả. Nếu có và triển khai quyết liệt ngay, cũng phải hết sáu tháng đầu năm mới bắt đầu đánh giá được.
Về việc có khả năng Quốc hội phải xem xét điều chỉnh các chỉ tiêu đặt ra đối với Chính phủ hay không, chỉ là một mặt phải tính đến của công tác quản lý. Cái chính vẫn là yêu cầu phát triển bền vững và cải thiện đời sống người dân. Đảm bảo chỉ tiêu sẽ không có ý nghĩa nếu thiếu những biện pháp quyết liệt để hoàn thành những chỉ tiêu ấy.
Mới đây Ủy ban thường vụ Quốc hội đã nghe Chính phủ báo cáo bổ sung về thực hiện nhiệm vụ 2010 và triển khai nhiệm vụ 2 tháng đầu năm và các cơ quan của Quốc hội cũng đã cảnh báo một số vấn đề. Tôi cũng có lưu ý vấn đề về chỉ số giá và lạm phát ở mức cao, về giá trị của đồng tiền Việt Nam . Theo tôi đó là 2 vấn đề rất thách thức.
- Về chủ trương “giảm mạnh tổng cầu” mà Chính phủ vừa đưa ra, ý kiến của ông thế nào?
- Giảm mạnh tổng cầu sẽ dẫn đến những hệ quả khác nhau, nhưng quan trọng là phải bảo đảm tính bền vững và ổn định của tăng trưởng kinh tế. Do vậy, phải cân nhắc giải pháp trên thế nào, đừng để cầu vượt quá, dẫn đến việc phải đáp ứng cung lớn và về trung hạn điều đó là không tốt.
Việc chỉ số lạm phát tăng gấp đôi chỉ số tăng trưởng kinh tế thực sự là một thách thức khi Chính phủ triển khai nhiệm vụ kinh tế - xã hội năm 2011. Do vậy, phải tập trung các giải pháp để thực hiện nhiệm vụ như việc các ngân hàng thương mại phải thực hiện chính sách tiền tệ trong điều kiện lạm phát tăng cao và chắc chắn điều đó sẽ gây khó khăn cho sản xuất, kinh doanh, sẽ ảnh hưởng đến nền kinh tế, đời sống và thu nhập, việc làm của các những người làm việc tại trong các bộ phận của nền kinh tế cũng như đa số người dân lao động.
Điều này cũng tiềm ẩn các vấn đề về lòng tin, về an ninh trật tự xã hội, từ đó ảnh hưởng đến mục tiêu phấn đấu giảm tỷ lệ hộ nghèo - một tỷ lệ chúng ta cần xem xét lại cho chính xác trong điều kiện năm 2010 lạm phát tăng đã khiến tỷ lệ hộ cận nghèo và nghèo gia tăng so với trước.
Do đó, dù thực hiện biện pháp gì, Chính phủ cũng phải bám sát mục tiêu tổng quát của nhiệm vụ đề ra cho năm 2011: Tăng tính ổn định của kinh tế vĩ mô, kiểm soát được lạm phát, đồng thời chú ý các biện pháp an sinh xã hội. Cụ thể, phải tháo gỡ được những khó khăn trong sản xuất kinh doanh và ổn định đời sống thực tế của đại đa số người dân!
- Nhưng trước hàng loạt khó khăn, thách thức của 2011, các cơ quan của Quốc hội bắt đầu vào cuộc chưa?
- Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã họp nghe Chính phủ báo cáo bổ sung về kinh tế-xã hội 2010, và những việc đã triển khai trong hai tháng đầu năm 2011. Các cơ quan của Quốc hội đã cảnh báo và lưu ý một số nhóm giải pháp điều hành của Chính phủ. Tôi cũng đã kết luận về chỉ số lạm phát, vấn đề ổn định giá trị đồng tiền nội tệ… và nhấn mạnh yêu cầu đảm bảo chất lượng sống thực tế cho đại bộ phận người dân.
- Như vậy có cần thiết phải điều chỉnh một số chỉ tiêu kinh tế - xã hội đã đặt ra cho năm 2011 không, thưa ông?
- Chỉ tiêu cũng chỉ là một mặt trong việc tính đến của công tác quản lý điều hành, cái chính là phải đi đến yêu cầu đất nước phát triển bền vững và đời sống nhân dân được cải thiện, từ đó có biện pháp tối đa. Còn điều chỉnh chỉ tiêu mà không có biện pháp tích cực thì cũng không có ý nghĩa.
- Xin cảm ơn ông!
Giang Nam (ghi)