Võ sĩ Muhammad Ali có tên khai sinh là Cassius Marcellus Clay, ông sinh ngày 17/1/1942 tại Louisville, Kentucky, Hoa Kỳ. Ông là người từng 3 lần giành chức vô địch quyền anh hạng nặng và một lần dành huy chương vàng Olympic hạng vừa. Năm 1999, Ali được tạp chí thể thao Sports Illustrated và BBC tôn vinh là "vận động viên của thế kỷ".
Ông được đặt theo tên của cha ông, Cassius Marcellus Clay Sr., người được đặt tên theo tên của nhà chính trị và người theo chủ nghĩa bãi nô thế kỷ 19, Cassius Marcellus Clay. Ali đổi tên sau khi cải theo đạo Hồi năm 1964 và rồi sau chuyển sang Hồi giáo Sunni năm 1972. Ali được coi như một biểu tượng mọi thời đại trong làng quyền anh thế giới vì những thành tích mà chưa ai có thể sánh được: Thắng 56 trận (37 knockouts, 19 tính điểm), Thua 5 (4 tính điểm, 1 TKO), Hòa 0. Từng đạt huy chương vàng Olympic tại Roma. Được các tạp chí thể thao quốc tế bầu chọn là "Vận động viên vĩ đại nhất thế kỉ XX". Ông bén duyên với nghiệp boxing từ năm 12 tuổi, sau một lần tới sở cảnh sát để trình báo bị cướp xe đạp.
| |
Lúc đó, một cảnh sát đã khuyên Ali tập môn thể thao mạnh mẽ này để tự bảo vệ mình. Ali sau đó tiến bộ nhanh chóng và trở thành một võ sĩ xuất chúng, một nhà thể thao vĩ đại ở tầm cỡ thế giới. Tên tuổi của ông lần đầu được thế giới chú ý tới là tại kỳ Thế vận hội Olympic 1960, nơi ông giành được huy chương vàng quyền anh hạng nặng.
Danh tiếng của Ali trở nên “bùng cháy” hơn nữa kể từ năm 1964, sau khi đánh bại đối thủ Sonny Liston để giành lấy ngôi vô địch hạng nặng chuyên nghiệp. Được mô tả có lối đánh “bay bổng như một con bướm và đốt như một con ong”, võ sĩ Ali đã hạ gục đối thủ Liston sau 7 hiệp đấu và trở thành nhà vô địch trẻ nhất trong lịch sử khi mới 22 tuổi. Câu nói “Tôi là người giỏi nhất” sau khi Ali đánh thắng Liston đã gắn bó với ông trong suốt sự nghiệp quyền anh của mình. Trong khi môn đấm bốc mang lại cho Ali sự nổi tiếng thì những hoạt động xảy ra bên ngoài vòng sân đấu đã “tạc tượng” ông thành một con người đáng nhớ nhất trên thế giới.
Bên cạnh là một đấu sĩ tài năng thì ông còn là một nhà hoạt động tích cực đấu tranh chống lại nạn phân biệt chủng tộc, chiến tranh và bài xích tôn giáo. Con người ông thể hiện sự thẳng thắn, tự tin và hài hước - hình mẫu lý tưởng của những người Mỹ gốc Phi giữa lúc cao trào của thời đại dân quyền. Từng bị thua thê thảm dưới những cú đấm sắt đá của huyền thoại Ali trong trận so găng kinh điển năm 1974, George Foreman vẫn dành tình cảm tốt đẹp lúc nhắc tới con người tài giỏi này: “Không nghi ngờ gì, ông ấy chính là một trong những con người tuyệt vời nhất sống trong thời đại này. Nếu chỉ xếp ông là một võ sĩ đấm bốc thì thật bất công”.
| |
| Hình ảnh thời trai trẻ của Muhammad Ali |
Vào thời điểm những năm đầu thập kỷ 70, nhắc đến quyền anh hạng nặng là nhắc đến George Foreman. Nhắc đến sự chết chóc là ám chỉ cú xoay người phản công đáng sợ của tay đấm người Mỹ. Foreman từng biến Joe Frazier trở thành một gã vô hại, bởi anh ta đã khiến nhà vô địch Frazier đo sàn đến 6 lần trong vòng 2 hiệp. Còn trước đó, Muhammad Ali có chiến thắng bất ngờ trước Sonny Liston để có chiếc đai lớn đầu tiên cho đến 3 trận đại chiến thế kỷ với Joe Frazier, tất cả đều quá ấn tượng. Nhưng khoảnh khắc đẹp nhất sự nghiệp của người đàn ông là vào mùa thu năm 1974 nơi Ali đối đầu với George Foreman, người có mệnh danh là cỗ máy hủy diệt mang lúc bấy giờ.
Tháng 3/1974, lại một cái tên sừng sỏ khác trở thành nạn nhân. Ken Norton gục ngã sau vài phút. Và Foreman có trong tay 40 trận toàn thắng. Giới hiếu kỳ và chuyên gia bắt đầu đặt võ sĩ người Mỹ cạnh huyền thoại bất tử Rocky Marciano. Đây là trận đấu được mệnh danh là “tiếng gầm trong rừng hoang” của thế kỷ XX. Sau cuộc đấu này, Ali và George trở thành những người bạn tốt, điều này rất hiếm trong làng boxing thế giới. Foreman là đương kim vô địch hạng nặng và trước khi gặp Ali. Trận đấu này thu hút hơn 60.000 khán giả tới xem trong đó có những nhân vật nổi tiếng.
Cao tới 1,90m và nặng 100kg, Foreman mang vào võ đài những cú đấm uy lực từng được đánh giá là khủng khiếp nhất ở bất cứ hạng cân nào.
Cuối cùng, Ali thắng knockout, hạ Foreman ngay trước trước khi kết thúc hiệp thứ 8 bằng kinh nghiệm và sức mạnh của mình. Foreman đặt chân đến Zaire nơi diễn ra trận đấu với Ali trong những tiếng tán dương tưởng như vô tận.
Theo sau ông là đội ngũ truyền thông hùng hậu đã sẵn sàng chờ đón giây phút Foreman nghiền nát Ali để tiến thêm một bước vào ngôi đền của những huyền thoại. Không ai tin Ali có bất kỳ cơ hội nào. Hàng trăm chuyên gia hàng đầu khi đó, sau khi theo dõi mọi diễn biến của hai võ sĩ đưa ra sự lựa chọn của mình và in đầy trên những mặt báo.
Cây viết thể thao Tom Callahan của tờ Enquirer nhớ lại khoảnh khắc của đêm trước trận đại chiến. Làm việc thêm giờ tại trung tâm in ấn, Callahan bỗng thấy bóng dáng của Ali đang đứng nơi sạp báo và cẩn thận chọn lựa. Nhưng mải miết tìm kiếm, tất cả trong số đó đều cùng một đáp án duy nhất, Foreman là người chiến thắng cuối cùng, theo một cách rất dễ dàng. Vào ngày diễn ra trận đấu, hàng nghìn người tại SVĐ Stade du 20 Mai dành những lời không hay cho Ali khi huyền thoại người Mỹ bước ra. Đa số nhắm vào màu da của ông.
Trước sức ép khủng khiếp của đám đông, với niềm tự hào dân tộc trong tiềm thức, Ali chẳng một chút sợ hãi. Tiếng chuông kết thúc hiệp 2 vang lên, Foreman đã tăng tốc. Lạ thay, mọi nỗ lực của ông đều không tìm được cằm của Ali. Bước đến góc võ đài của mình, nhìn thẳng vào mắt của HLV Herbert Muhammad, Ali hét lớn: “Hãy để hắn cho tôi”. Trong lúc đó, hai giọng bình luận Norman Mailer và George Plimpton, lo sợ cho tính mạng của Ali đứng dậy hét lớn với trọng tài: “Hãy cho dừng trận đấu trước khi quá muộn. Dừng lại ngay”.
Chứng kiến toàn bộ sự việc, cây viết quyền anh lâu năm Vic Ziegel quay sang Callahan cười mỉm: “Những gã đó thật đần độn”. Với con mắt lâu năm trong nghề, Ziegel hiểu Ali đang làm gì. Chiến thuật vờn mồi, Foreman sẽ sớm kiệt sức và lảo đảo. Sơ hở phòng thủ, và đó là giây phút Ali sẽ hạ bệ nhà vô địch đang nắm giữ tới 4 đai vô địch của quyền anh hạng nặng. Sức mạnh của Foreman quá khủng khiếp. Vì thế, Ali chọn cách di chuyển nhiều và cố gắng vượt khỏi tầm ra đòn của đối thủ. Tung ra vô số đòn đánh nhưng phần lớn vô nghĩa, Foreman bắt đầu nôn nóng.
Đến hiệp 3, Ali tiến gần đến đối thủ với đôi tay giơ cao. Hai cú đấm thẳng chính xác liên tiếp, Ali hét thẳng vào mặt Foreman: “Đánh mạnh lên, George, đó là tất cả những gì anh có sao?”. Những lời của Ali khiến Foreman càng thêm vội vã.
Và thêm những đòn trừng phạt. Một vết bầm nhỏ xuất hiện phía dưới mắt phải của Foreman, sau hiệp 4, lại thêm một vết bầm khác. Đám đông trở nên nín lặng. Còn Jim Brown, bạn của Ali, người chịu trách nhiệm bình luận đêm hôm ấy lại tỏ ra vô cùng hứng khởi. Ali dần làm chủ trận đấu, những combo đòn trái phải của ông lấy hết sức lực còn lại của Foreman. Trông nhà vô địch thật thảm hại ở hiệp 7 trước khi hoàn toàn gục ngã tại hiệp 8. Ali đã knock-out một tay đấm sở hữu con số 40 trận toàn thắng.
Một trong những chiến thắng gây sốc nhất lịch sử làng quyền anh, sự nghiệp của Ali được đưa lên tầm cao mới. Tại Zaire, khán giả được chứng kiến những khoảnh khắc tuyệt vời. Đó là cú lắc vai giúp Ali thoát khỏi dây đai võ đài cùng sự dồn ép nghẹt thở của Foreman. Đó là những chuỗi đòn chính xác đến kinh ngạc với tốc độ hiếm thấy ở một tay đấm hạng nặng. Đó là lòng dũng cảm, tinh thần thép, bình tĩnh trước sức ép khổng lồ của khán giả và truyền thông. Vài giờ sau trận đấu, Ali tựa đầu trên chiếc ghế bành tại một biệt thự ven sông Zaire, chăm chú lắng nghe những câu hỏi của cây viết Hugh McIlvanney thuộc tờ Observer of London.
“Tôi đã đánh bại nhiều cái tên hàng đầu, không chỉ George”. Ali mở lời. “Cho tất cả những nhà báo cho rằng tôi sẽ bị hủy diệt, cho tất cả những người nghĩ rằng tôi chẳng có gì ngoài cái mồm chỉ biết hét lớn. Cho tất cả những ai phản đối tôi, luôn muốn nhìn thấy một Ali yếu đuối và gục ngã. Họ nghĩ rằng Foreman có thể đánh bại tôi. Và hôm nay, tất cả họ đã biết được sự thật”.
Chiến thắng gây sốc của Ali trước Foreman tại Zaire được cây viết McIlvanney ghi lại như sau: “Chúng ta cần biết rằng Ali không thượng đài vì những điều xưa cũ. Anh ấy chiến đấu bởi các giá trị mới mẻ. Anh ấy đã hạ gục Foreman bằng những thứ đó”. Những “giá trị mới mẻ” McIlvanney nhắc tới không gì khác ngoài niềm mong mỏi xây dựng một thế giới công bằng và hòa bình của Ali. Tay đấm huyền thoại người Mỹ đã tự thề với bản thân điều này sau khi bị dội một thau nước vào đầu khi đang rảo bước trên con phố thuộc vùng Louisville. Nguyên nhân có lẽ vì màu da của ông.
(Đón đọc kỳ tới: Muhammad Ali phản đối chiến tranh vô nghĩa)