* Thưa ông, với vai trò một chuyên gia kinh tế đã có nhiều bài viết, quan điểm về việc cần phát triển đội ngũ kinh tế tư nhân, ông đánh giá như thế nào về Nghị quyết 68/NQ-TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân (KTTN)?
- Đọc nghị quyết này tôi thực sự thấy rất vui. Có thể đánh giá, Đảng đã đưa ra một chủ trương để trên cơ sở đó, Quốc hội, Chính phủ hiện thực hóa thành các cơ chế chính sách, các giải pháp để thực sự tạo dựng và thúc đẩy KTTN là động lực phát triển quan trọng nhất của nền kinh tế.
Phải khẳng định rằng, qua Nghị quyết này, tất cả những bất cập bấy lâu nay của KTTN đều đã được giải quyết. Ví dụ như bất cập về mặt đối xử với KTTN. Trước đây, dư luận vẫn thường nhận định, chính sách đang xem doanh nghiệp nhà nước (DNNN) là “con đẻ”, doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (FDI) là “con nuôi” còn doanh nghiệp tư nhân là “con ghẻ”. Nhưng Nghị quyết này đã xóa bỏ hoàn toàn những nhận định trên. Bởi vì nghị quyết đã khẳng định rồi “kinh tế tư nhân là bình đẳng với tất cả các thành phần kinh tế khác”. Hay nói cụ thể là DN tư nhân bình đẳng với DNNN và DN FDI, được thể hiện ở tất cả các quan điểm, các mục tiêu và các giải pháp đối với KTTN.
* Ông có thể phân tích cụ thể hơn?
- Chẳng hạn như quan điểm chỉ đạo “Xoá bỏ triệt để nhận thức, tư tưởng, quan niệm, thái độ định kiến về KTTN Việt Nam; đánh giá đúng vai trò quan trọng của KTTN đối với phát triển đất nước; Nuôi dưỡng, khuyến khích tinh thần kinh doanh, đổi mới sáng tạo của người dân, DN, tôn trọng DN, doanh nhân, xác định doanh nhân là người chiến sĩ trên mặt trận kinh tế; Bảo đảm đầy đủ quyền sở hữu tài sản, quyền tự do kinh doanh, quyền cạnh tranh bình đẳng, được tự do kinh doanh các ngành nghề pháp luật không cấm; tạo dựng, củng cố niềm tin giữa Nhà nước và khu vực KTTN; Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của DN và doanh nhân; Bảo đảm kinh tế tư nhân cạnh tranh bình đẳng với các thành phần kinh tế khác trong tiếp cận cơ hội kinh doanh và các nguồn lực của nền kinh tế, nhất là vốn, đất đai, công nghệ, nhân lực, dữ liệu và các nguồn lực hợp pháp khác của đất nước theo quy định của pháp luật”.
Có thể thấy, quan điểm này đã tạo cho KTTN quyền được tiếp cận được nguồn vốn đất đai, các nguồn lực, giải pháp rất cụ thể và tạo dựng các nguồn vốn cho KTTN. Đấy là điều quan trọng thứ nhất.
Điều đặc biệt thứ hai cần phải nhắc đến là, với quan điểm này, còn tạo niềm tin cho KTTN. Đó là tôn trọng “quyền tài sản và quyền tự do kinh doanh”. Phải nói thật rằng, quyền tài sản, quyền tự quyết tài sản và quyền tự do kinh doanh trong Hiến pháp 2013 đã có quy định nhưng thực ra, bấy lâu nay vẫn chưa thực hiện được thì trong Nghị quyết này đã quy định rất cụ thể. Điều này sẽ tạo niềm tin rất lớn cho khu vực DN tư nhân, tạo tiền đề để kinh tế phát triển. Trong Nghị quyết, có đề cập cụ thể là đảm bảo và bảo vệ hữu hiệu quyền sở hữu, quyền tự do kinh doanh, quyền tài sản, quyền cạnh tranh bình đẳng và bảo đảm thực thi của các hợp đồng KTTN.
Trước hết phải đảm bảo quyền sở hữu, quyền tự quyết tài sản để nếu có chuyện xảy ra thì khối DN tư nhân vẫn được đảm bảo tài sản của mình, không bị tịch thu tài sản như đã xảy ra với một số doanh nhân, DN trước đây. Việc đảm bảo này là rất quan trọng, tạo niềm tin, tạo ra khí thế cho DN cống hiến và từ đó sẽ thúc đẩy KTTN, doanh nhân dành hết tâm trí, trí tuệ và sức lực cũng như của cải để làm ăn kinh doanh.
Nghị quyết 68 này đã đưa ra chủ trương rất cụ thể, chi tiết. Trên cơ sở đó Nhà nước hay nói cụ thể là Chính phủ, Quốc hội tạo dựng những thể chế, những cơ chế và những chính sách, những giải pháp thúc đẩy và tạo dựng KTTN thành động lực quan trọng nhất cho phát triển kinh tế.
 |
Chuyên gia kinh tế Nguyễn Bích Lâm |
* Nhưng như đã có lần ông đề cập, cơ bản là chính sách đưa ra đều rất tốt tuy nhiên, vấn đề thực thi lại gặp nhiều trở ngại. Vậy, theo ông, sau khi có nghị quyết này, việc thực thi này sẽ được thay đổi như thế nào để chính sách đưa ra thực sự hiệu quả?
- Trong nghị quyết này cũng có đề cập đến tinh thần trách nhiệm của đội ngũ thực thi công vụ. Như Nghị quyết yêu cầu “Tạo mọi thuận lợi trong giải quyết thủ tục hành chính; phân công, phân cấp, phân nhiệm rõ ràng giữa các cấp, ngành của từng cơ quan, đơn vị, xác định rõ trách nhiệm người đứng đầu trong giải quyết thủ tục hành chính. Xử lý nghiêm các hành vi tham nhũng, trục lợi cá nhân, nhũng nhiễu của cán bộ, công chức; Đồng thời có cơ chế miễn trừ trách nhiệm đối với trường hợp đã thực hiện đầy đủ các quy trình, quy định liên quan, không tư lợi trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, nhưng có thiệt hại do rủi ro khách quan.
Đây là điều cực kỳ quan trọng vì chúng ta đều biết, hiện nay có hiện tượng cán bộ công chức không làm vì không dám làm do làm mà sợ sai. Do đó, quan điểm, giải pháp mà Nghị quyết 68 đưa ra đã đảm bảo để đội ngũ thực thi thực hiện tốt nhất nhiệm vụ của mình.
* Vậy ông có khuyến nghị nào để có thể đưa Nghị quyết 68 vào thực thi hiệu quả, tạo điều kiện để kinh tế tư nhân phát triển mạnh mẽ?
- Đảng đã đưa ra chủ trương thì Chính phủ và Quốc hội cần phải đưa ra những chế tài rất nghiêm khắc để buộc đội ngũ công chức và những người có trách nhiệm phải thực thi nghiêm và khi thực thi thì phải thực thi đúng; Phải có cơ chế để nếu đội ngũ công chức không thực thi nhiệm vụ sẽ bị thi hành kỷ luật. Còn nếu đã thực thi mà có rủi ro do khách quan và trong quá trình thực thi, cán bộ công chức không tư lợi thì được đảm bảo không quy trách nhiệm.
* Trân trọng cảm ơn ông!
