Những điều thú vị về món chả cá Odeng- “Viên ngọc” của ẩm thực Hàn Quốc

(PLVN) - Chả cá vốn là món ăn đường phố nổi tiếng của Hàn Quốc, thường được chế biến thành các món lẩu hoặc xào cay, rất được yêu thích khi tiết trời lạnh. Chả cá Hàn Quốc là món ăn thường xuyên xuất hiện trên những thước phim của Hàn, nên có thể nói phim ảnh đã đưa hình ảnh những xiên chả cá đi khắp thế giới và góp phần tạo nên tên tuổi của món ăn này.
Chả cá Odeng - món ẩm thực quốc dân của người Hàn.
Chả cá Odeng - món ẩm thực quốc dân của người Hàn.

Có nguồn gốc từ Trung Quốc

Chả cá xiên Hàn Quốc có tên gọi là “Eomuk”, một số ít người gọi là “Odeng”, có hình dạng chữ nhật hoặc thanh dài, hay dạng viên được xiên vào những que tre vót nhọn. Thoạt nhìn, chúng có vẻ giống hệt nhau, tuy nhiên, lịch sử và sự xuất hiện của mỗi loại lại khác nhau. 

Nhìn chung, eomuk là một từ cổ của Hàn Quốc dùng để chỉ chả cá được làm bằng cách nghiền cá và thêm những nguyên liệu khác lại với nhau để tạo thành bột. Odeng được cho là phát triển từ tiếng Nhật. Là một loại chả dài và dẹt được xiên và nấu với các loại rau và trứng khác nhau. 

Theo thời gian, odeng ngày càng trở nên phổ biến và thường được sử dụng hơn khi nói đến “xiên chả cá.” Từ odeng được cho là có liên quan đến oden của Nhật Bản. Theo truyền thuyết, món ăn Nhật Bản ban đầu được gọi là “dengaku” là đậu phụ được cắt thành các dải dài và ướp miso lên trên. Odeng đã được lấy cảm hứng từ món ăn đó.

Mặc dù, “odeng” là một từ được phát triển từ tiếng Nhật. Nhưng trên thực tế, bản thân món ăn làm từ cá này đã xuất hiện trong các ghi chép lịch sử của Hàn Quốc (thời đại Joseon), Nhật Bản (thời đại Heian) và Trung Quốc (thời nhà Tần). Khi nói đến phương pháp nghiền cá, nặn thành hình dạng cố định và nấu chín thì có thể nói odeng bắt nguồn từ thời nhà Tần của Trung Quốc vào thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên.

Chả cá Odeng hương vị thơm ngon, giàu dinh dưỡng.
Chả cá Odeng hương vị thơm ngon, giàu dinh dưỡng. 

Tương truyền rằng thời đó Tần Thủy Hoàng rất thích ăn cá nhưng lại sợ hóc xương. Mỗi lần đầu bếp làm món cá cho Tần Thủy Hoàng ăn mà không rút hết xương cá ra đều sẽ bị xử tử. Điều này khiến mọi người bị áp lực rất lớn. Theo truyền thuyết, một đầu bếp đã nghĩ ra cách băm cá bằng dao. Bằng cách này, nó giảm thiểu được việc xương cá bị bỏ xót. Đầu bếp này đã dùng cá bằm làm nhân bánh bao và làm súp. Món này được Tần Thuỷ Hoàng khá yêu thích.  Sau đó, cách nấu này được mọi người truyền tai nhau và món chả cá ra đời.

Trong các tài liệu lịch sử sớm nhất của Hàn Quốc, Sukjong của Hàn Quốc (1719) đã đề cập trong Jinyounuigue rằng có một món ăn tên là saengseon sukpyeon làm bằng cách trộn lẫn thịt, nước tương, tinh bột, dầu mè...với nhau. Đây cũng có thể coi là tiền thân của món chả cá ở Hàn Quốc.

Bánh cá được gọi là “kamaboko” trong tiếng Nhật và ghi chép sớm nhất xuất hiện trong các tài liệu liên quan là thời Heian hơn một nghìn năm trước. Kamaboko là một loại thực phẩm chế biến từ hải sản vẫn còn phổ biến cho đến ngày nay. Cá rút xương được ướp gia vị, hấp chín tới, ăn với súp nóng, cơm trắng và bún. Cá rút xương cũng có thể được coi là tiền thân của món chả cá hiện đại ở Nhật Bản.

Món ăn này có nguồn gốc từ Trung Quốc.
Món ăn này có nguồn gốc từ Trung Quốc.  

Trong thời kỳ thuộc địa Nhật, có rất nhiều người Nhật chiếm đóng Busan, Mokpo và Biển Đông. Nhiều nhà máy ở những khu vực đó đã làm ra những viên cá mà người Nhật ưa thích. Sau khi Hàn Quốc độc lập khỏi Nhật Bản, những món cá viên như vậy và ngành công nghiệp chả cá cũng được tiếp tục. Đó là lý do tại sao món ăn đại diện ở Busan là chả cá. Giờ đây, thành phố Busan là trung tâm buôn bán chả cá bởi nguồn cá phong phú, đa dạng. Món chả cá Busan được biết đến với chất lượng và hương vị cao cấp, được đánh giá thơm ngon trên thị trường. 

Sau Chiến tranh Triều Tiên, sản lượng lương thực của Hàn Quốc không đủ và hầu hết mọi người chỉ có thể no bụng bằng rau, thiếu nguồn protein đầy đủ. Sau khi cá giá rẻ được băm nhỏ và trộn với bột, nó trở thành một món ăn khá giàu đạm, đủ để sản sinh năng lượng dự trữ cho cơ thể. 

Món ăn yêu thích của người Hàn 

Đối với nhiều người dân Hàn Quốc, chả cá là một trong những viên ngọc của ẩm thực Hàn Quốc. Nó đạt top đầu khi xét về ba phạm trù quan trọng: mùi vị tuyệt vời, rẻ và nhiều. Chả cá cũng có sẵn khá nhiều ở những nơi bạn đến, gồm cả những trung tâm thương mại, siêu thị, cửa hàng tiện lợi hay thậm chí là những khách sạn 5 sao.

Chả cá xiên Hàn Quốc được làm bằng những nguyên liệu chính như cá, muối, bột trứng, rượu gạo, hoặc có thể thêm ít tôm, mực để tăng thêm phần hấp dẫn. Đây chính là những nguyên liệu dễ kiếm, đơn giản, có thể làm ngay tại nhà.

Ở những nhà máy chế biến công nghiệp quy mô lớn thì họ sử dụng thịt cá biển xay mịn, qua công nghệ li tâm tiên tiến nhằm chọn lọc những dưỡng chất có lợi cho sức khỏe đồng thời loại bỏ bớt nước, mỡ và mùi tanh. Đây được gọi là Surimi. Điểm đặc biệt của chả cá xiên Hàn Quốc đó chính là thịt cá tươi xay nhuyễn, chỉ cần thưởng thức, bạn sẽ cảm nhận rõ mùi thơm của cá và độ dai đúng chuẩn của những nguyên liệu tươi mới.

Chả cá xiên thường được ăn với nước súp nóng, có vị thanh ngọt không cay hoặc nước súp cay hơi sệt hơn một chút. Thật ra, nếu để nhận xét món ăn này có gì đặc sắc hơn thì có lẽ là do tạp quán ăn uống và sở thích của mỗi người, mỗi vùng miền và cả mỗi quốc gia. Với những món ăn khác, chả cá làm ra tùy theo mục đích mà sẽ được tạo hình theo những dạng khác nhau.

 

Nhưng đối với chả cá xiên Hàn Quốc, do khí hậu lạnh nên sở thích của người Hàn là ăn những món ăn nóng và cay,  thói quen ăn chả cá là xiên vào que tre nhọn đầu rồi nấu cùng nước dùng.

Vì vậy mà hình dạng chả cá được làm ra sao cho dễ xiên, ngon mà lạị đẹp mắt. Thường có ba dạng: miếng mỏng hình chữ nhật, dạng thanh dài, dạng viên. Đối với nước dùng, mỗi địa phương có một cách làm riêng nhưng thông thường, nước dùng được nấu với vỏ tôm, bí ngô, củ cải và tỏi tây cùng với cua hoặc rong biển khô để làm tăng hương vị. Nước tương đậu nành thường được dùng để chấm chả cá nếu cần thiết. Một biến thể thú vị đó là chả cá đỏ, bởi trong thành phần có tương ớt và độ cay của nó không dành cho những người “yếu tim”. 

Chả cá được chế biến thành nhiều món ăn đa dạng. Có thể ăn trực tiếp khi còn nóng, chấm cùng với nước tương washabi hoặc nước tương cay đều rất ngon. Nếu muốn bổ sung thêm vitamin và chất xơ bằng cách nấu thành một nồi lẩu và nhúng vài loại rau nấm mình thích. Hay chỉ với một xiên chả cá nấu cùng mì gói cũng đủ làm nên một khẩu phần ăn thú vị. Ngoài ra, còn có một món thực sự dành cho trời lạnh, odeng tang (còn được biết như là eomuk guk-súp chả cá). Ở đây những chiếc bánh cá được đăt trong một bát nước dùng với một chút ớt, hành lá cắt nhỏ và đậu nành. Khi ăn thưởng thức cùng với rượu soju hoặc jeongjong (một loại rượu sake phiên bản Hàn). 

Món ăn đậm đà và lạ miệng thường được ưa chuộng trong mùa đông tại Hàn Quốc. Giữa tiết trời lạnh, du khách có thể làm ấm bụng bằng xiên chả cá bốc khói nóng hổi với mùi thơm hấp dẫn. Món chả cá phổ biến, được bày bán trên các đường phố tại Hàn Quốc cùng các món ăn vặt hấp dẫn khác như Tteokbokki và Sundae với giá khá mềm, chỉ khoảng 500-1.000 won một xiên.

Chả cá xiên Hàn Quốc là món ăn lành tính, tốt cho sức khỏe và hệ tiêu hóa. Đặc biệt chả cá này chứa rất ít đường và tinh bột cho nên cũng rất tốt cho trẻ nhỏ hay người lớn tuổi và có thể góp mặt trong thực đơn giảm cân cho chị em phụ nữ. Các chất dinh dưỡng của chả cá xiên chủ yếu được mang đến từ thành phần chính là thịt cá tươi, giàu protein, canxi và ít chất béo. Các số liệu ước tính trong 100g chả cá xiên Hàn Quốc có khoảng 113 calo; trong đó có 12,3g cacbonhydrat; 13,2g protein; 0,67g chất béo và các khoáng chất khác.

Có thể nói, chả cá xiên Hàn Quốc là một đặc trưng quý báu trong nền ẩm thực của xứ sở Kimchi. Những xiên chả cá này luôn tạo được cảm giác bắt mắt, độc đáo và mang hơi hướng một món ăn đường phố cùng với sự tiện dụng: dễ cầm và dễ ăn. 

Đọc thêm