Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản (TCTS) Nguyễn Quang Hùng - cho biết, từ ngày 17 đến 28/10, đoàn thanh tra của Ủy ban Châu Âu (EC) sẽ đến Việt Nam để kiểm tra, đánh giá việc thực thi các khuyến nghị liên quan đến cảnh báo “thẻ vàng” về chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (khai thác IUU) đối với sản phẩm thủy sản xuất khẩu sang thị trường này.
“Dự kiến, sau khi làm việc trực tiếp TCTS, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, Bộ trưởng Lê Minh Hoan, Phó Thủ tưởng Chính phủ Lê Văn Thành, đoàn sẽ xuống thắng các địa phương và kiểm tra rất kỹ việc thực hiện các cam kết…”, ông Hùng thông tin.
Cũng theo vị đại diện TCTS, thực hiện chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành và Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan tại cuộc họp lần thứ 6 của Ban Chỉ đạo Quốc gia về IUU hôm 20/9. Bộ NN&PTNT đã thành lập đoàn công tác kiểm tra cảng cá tại các tỉnh phía Nam như TP. Hồ Chí Minh, Khánh Hòa vào tuần trước. Trong tuần này, Bộ tiếp tục thị sát tại Quảng Ninh và TP. Hải Phòng.
"Từ giờ đến khi đoàn kiểm tra của EC sang không còn nhiều. Chúng ta cần chuẩn bị sẵn sàng, lên nhiều kịch bản, nhiều địa phương trước khi làm việc với EC", ông Hùng nói.
Qua tuần đầu tiên của tháng cao điểm, lãnh đạo TCTS đánh giá, về cơ bản, các nội dung khuyến nghị của EC đã được triển khai tốt. Người dân, cơ quan quản lý về cơ bản đã có nhận thức về giám sát hành trình tàu cá, cũng như hoạt động truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác, từ lúc lên cảng đến khi vào nhà máy.
Tuy nhiên phải rà soát lại công tác quản lý theo dõi tàu cá, kiểm soát tàu cá ra vào cảng chặt chẽ hơn, kiểm soát sản lượng liên bến, rà soát hồ sơ truy xuất nguồn gốc, công tác xác nhận, chứng nhận sản phẩm.
Đặc biệt, tình trạng tàu cá vi phạm tại vùng biển chồng lấn, vùng biển nước ngoài còn diễn biến phức tạp. Theo thống kê, từ đầu năm 2022 đến nay, 704 người đã bị lập biên bản, xử lý tại các địa phương. Trong khi đó, nguồn nhân lực cho việc kiểm soát IUU rất mỏng, rất ít.
Phó Tổng cục trưởng TCTS cũng đặc biệt lưu ý tới việc đầu tư, xây dựng cơ sở hạ tầng cảng cá. Hiện, 125 cảng cá tại 28 tỉnh, thành phố ven biển mới chỉ kiểm soát được 20-30% sản lượng thủy sản lên bến.
"Hạ tầng cảng cá ở nước ta còn nhiều bất cập, chưa thể phát triển theo hướng hiện đại. Không những vậy, nguồn nhân lực tại chỗ từ các địa phương trong hoạt động kiểm soát còn khiêm tốn", Phó Tổng cục trưởng TCTS nhận xét.
Khi được hỏi về khả năng gỡ "thẻ vàng" IUU trong đợt này, lãnh đạo TCTS cho rằng "khó". “Bộ NN&PTNT, TCTS sẽ cố gắng hết sức và cải thiện dần khả năng theo đánh giá từ EC”, lời ông Hùng.
Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến yêu cầu TCTS nói riêng và các cơ quan trực thuộc Bộ nói chung tăng cường sự công khai, minh bạch trong hoạt động từ lúc lập kế hoạch đến triển khai trong thực tế.
“Nếu làm tốt điều này, đây sẽ là một "điểm cộng" cho ngành Thủy sản trong mắt EC…”, Thứ trưởng Tiến nhấn mạnh.
Hiện, xuất khẩu thủy sản sang EU chiếm khoảng 11-12% tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam. 8 tháng đầu năm 2022, thủy sản Việt Nam xuất đi EU đạt giá trị hơn 890 triệu USD. Con số này của năm 2021 là hơn 1,2 tỷ USD.
Việc bị EU phạt "thẻ vàng" khiến ngành Thủy sản nước ta thiệt hại mỗi năm vài trăm triệu USD.