Trận lụt tồi tệ
Cho đến thời điểm hiện tại, Bắc Kinh vẫn có thể đảm bảo nguồn cung cấp lương thực bằng cách nhập khẩu một lượng lớn sản phẩm từ các nước khác và xuất kho hàng chục triệu tấn lương thực từ các nguồn dự trữ chiến lược.
Tuy nhiên, các nhà phân tích cảnh báo rằng các biện pháp như vậy chỉ có thể phát huy hiệu quả trong thời gian dài. Mối quan hệ căng thẳng giữa Trung Quốc và phần lớn thế giới phương Tây và sự bùng phát của đại dịch Covid-19 có thể khiến việc nhập khẩu thực phẩm trở nên phức tạp hơn trong tương lai.
Các nhà phân tích cho rằng: “Trận lũ lụt năm nay là trận lụt tồi tệ nhất của Trung Quốc kể từ năm 1998 và có thể diễn biến nghiêm trọng hơn trong những tuần tới”. Các quan chức chính phủ đã cảnh báo, tình trạng lũ lụt có thể lan rộng hơn về phía Bắc, đe dọa hoạt động thu hoạch lúa mì và ngô tại đây, ảnh hưởng nghiêm trọng tới an ninh lương thực của nước này.
| |
| Cây cầu bắc qua thác Hồ Khẩu thác nước màu vàng lớn nhất thế giới ở tỉnh Sơn Tây, phía bắc Trung Quốc bị đổ sập do lũ lụt (Ảnh Tân Hoa Xã). |
Các nhà phân tích tại công ty tư vấn môi giới Shenwan Hongyuan của Trung Quốc ước tính rằng nước này có thể sụt giảm 11,2 triệu tấn lương thực so với năm ngoái, tương đương 5% lượng gạo mà Trung Quốc sản xuất. Tuy nhiên, thiệt hại có thể còn tồi tệ hơn. Phân tích của Nomura dựa trên dữ liệu về số diện tích hoa màu bị ngập lụt mà chính phủ Trung Quốc công bố vào tháng Bảy. Kể từ đó, diện tích hoa màu bị thiệt hại đã tăng gần gấp đôi, theo Bộ Ứng phó Khẩn cấp Trung Quốc.
Giá ngô ở Trung Quốc tháng trước cao hơn 20% so với một năm trước, theo nhà cung cấp dữ liệu SCI của Trung Quốc - mức cao nhất trong 5 năm. Ngô được sử dụng làm thức ăn cho đàn lợn của Trung Quốc, vốn đang phục hồi trở lại khi nước này kiểm soát được đợt bùng phát dịch tả lợn châu Phi năm ngoái. Ngay cả trước khi lũ lụt bắt đầu, nguồn cung ngô ngày càng thắt chặt hơn, chủ yếu là do lo ngại rằng một loại dịch hại được gọi là sâu keo mùa thu đang lây lan, CNN dẫn theo Bộ Nông nghiệp Mỹ.
Trong khi đó, giá đậu tương cũng tăng vọt. Nửa đầu năm 2020, giá đậu tương trong nước đã tăng khoảng 30% so với cuối năm ngoái, chủ yếu do lo ngại về điều kiện thời tiết khắc nghiệt và sự không chắc chắn về quan hệ thương mại Mỹ-Trung.
| |
| Trung Quốc vừa phải cảnh báo lũ lụt nghiêm trọng trên lưu vực ba con sông Dương Tử, Hoàng Hà và Hoài Hà đe dọa nhấn chìm nhiều địa phương. |
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình mới đây đã đến thăm tỉnh Cát Lâm ở vùng đông bắc. “Tôi đến đây chủ yếu để xem mùa màng”, ông Tập nói trong một đoạn video do đài truyền hình nhà nước CCTV đăng tải. «Có khá nhiều thảm họa trong năm nay. Tôi lo ngại về mùa màng”.
Vùng đông bắc Trung Quốc sản xuất hơn 40% đậu nành và 1/3 ba ngô của đất nước - hai loại lương thực rất quan trọng đối với chuỗi cung ứng thực phẩm, vì chúng được dùng cho gia súc và gia cầm. Ông Tập nhắc lại an ninh lương thực là vấn đề hàng đầu để đảm bảo an toàn kinh tế trong chuyến thăm.
Bắc Kinh đã nỗ lực ổn định giá lương thực và thúc đẩy nguồn cung - bao gồm cả việc khai thác nguồn dự trữ lương thực chiến lược. Hàng chục triệu tấn gạo, ngô và đậu tương đã được Trung tâm Dự trữ ngũ cốc Trung Quốc và Trung tâm Thương mại ngũ cốc Quốc gia, hai cơ quan quản lý và dự trữ nhà nước, tung ra thị trường trong những tháng gần đây.
Đến thời điểm nay trong năm nay, họ đã tung ra hơn 60 triệu tấn gạo, khoảng 50 triệu tấn ngô và hơn 760.000 tấn đậu tương, vượt qua số lượng trong cả năm 2019. Nhờ đó, giá gạo vẫn ổn định. Tuần trước, giá trung bình của một tấn gạo trên toàn quốc là 4.036 nhân dân tệ (580 USD)/tấn, gần bằng một tháng trước, theo dữ liệu từ SCI.
Trung Quốc cũng đang tăng cường nhập khẩu - đặc biệt là từ Mỹ. Bắc Kinh đã cam kết mua hàng tỷ USD hàng hóa của Mỹ như một phần của thỏa thuận đình chiến trong cuộc chiến thương mại đã được thỏa thuận vào tháng Giêng.
Trong sáu tháng đầu năm, Trung Quốc đã nhập khẩu gần 61 triệu tấn ngũ cốc, tăng 21% so với một năm trước đó, theo dữ liệu hải quan mới nhất. Nhập khẩu ngô tăng 18% so với một năm trước, trong khi lượng mua đậu tương và lúa mì cũng tăng. Mỹ, Brazil, Ukraine và Pháp là những nhà xuất khẩu lớn nhất.
Tuy nhiên, một số nhà phân tích cảnh báo rằng Trung Quốc không nên phụ thuộc quá nhiều vào nhập khẩu từ nước ngoài. Ví dụ, mối quan hệ thương mại giữa Bắc Kinh và Washington có thể tạo ra sự không chắc chắn đối với chuỗi cung ứng thực phẩm của Trung Quốc nếu chính quyền Mỹ ngừng cung cấp hoặc đánh thuế nặng. Mỹ đã xuất khẩu hơn 9 triệu tấn đậu nành, khoảng 100.000 tấn lúa mì và gần 65.000 tấn ngô sang Trung Quốc trong nửa đầu năm 2020, theo dữ liệu hải quan.
An ninh lương thực bị đe dọa
Hiện không rõ về mức độ rủi ro đối với nguồn cung cấp thực phẩm của Trung Quốc, vì chính phủ chưa công bố chi tiết cụ thể về tình hình sản xuất nông nghiệp hiện tại. Theo các nhà phân tích tại tập đoàn tài chính Nomura, nếu tới cuối tháng 8, lũ lụt được kiềm chế, tăng trưởng GDP nông nghiệp có thể giảm gần một điểm phần trăm trong quý 3, tương đương hơn 1,7 tỷ USD. Số tiền đó được tính toán dựa trên những thiệt hại tại bảy tỉnh miền Nam Trung Quốc bị ảnh hưởng đặc biệt nặng nề trong tháng 7.
Trong khi đó, các nhà phân tích tại công ty môi giới Trung Quốc Shenwan Hongyuan gần đây ước tính rằng, nước này có thể mất 11,2 triệu tấn lương thực so với năm ngoái, căn cứ vào diện tích đất trồng trọt bị thiệt hại trong lũ lụt vào giữa tháng 7. Con số này tương đương với 5% tổng sản lượng gạo mà Trung Quốc sản xuất.
Tuy nhiên, thiệt hại có thể còn tồi tệ hơn. Phân tích của Nomura dựa trên dữ liệu về những cánh đồng hoa màu bị ngập lụt mà chính phủ Trung Quốc công bố vào tháng 7. Theo Bộ Ứng phó khẩn cấp Trung Quốc, diện tích đất trồng trọt bị ngập lụt đã tăng gần gấp đôi kể từ thời điểm này đến nay. Số liệu ước tính thiệt hại ở trên cũng không bao gồm những thiệt hại dự kiến sẽ bị mất như lúa mì, ngô hoặc các loại cây trồng khác nếu lũ lụt lan rộng hơn.
Theo nhà cung cấp dữ liệu SCI (Trung Quốc), các nhà phân tích đã chỉ ra rằng chi phí trồng ngô đã tăng cao. Giá ngô ở Trung Quốc tháng trước cao hơn 20% so với cùng kỳ năm trước, đây là mức tăng cao nhất trong 5 năm qua. Ngô được sử dụng làm thức ăn cho lợn ở Trung Quốc, vật nuôi vốn đang trong quá trình phục hồi trở lại khi nước này kiểm soát được đợt dịch tả lợn châu Phi bùng phát hồi năm ngoái.
Trận lụt trong những ngày qua được coi là trận lụt tồi tệ nhất mà Trung Quốc phải trải qua trong nhiều năm kể từ năm 1998. Bộ Quản lý Tình trạng Khẩn cấp của Trung Quốc ước tính, tổn thất kinh tế trực tiếp do thiên tai năm nay là 21 tỷ USD đối với đất nông nghiệp, đường xá và các tài sản khác bị phá hủy trong mưa lũ. Cuộc sống của khoảng 55 triệu người đã bị ảnh.