Bứt phá từ tuổi thơ nghèo khó
Jack Ma sinh ngày 10/9/1964 trong một gia đình nghèo ở Hàng Châu (Trung Quốc), với một anh trai và một em gái. Ngay từ bé Jack Ma đã tỏ ra rất có năng khiếu học tiếng anh và vô cùng yêu thích môn học này. Tuy nhiên ông lại học rất kém môn toán, Jack Ma không phải là một học sinh xuất sắc. Trên thực tế ông suýt không thể vào học trường cấp 2, tôi trượt một bài thi hồi tiểu học 2 lần, trượt bài thi vào cấp 2 ba lần và thi trượt đại học 2 lần nữa Jack Ma cho biết.
Sau chuyến thăm của Tổng thống Mỹ – Nixon đến Hàng Châu năm 1972, quê hương của Jack Ma trở thành điểm du lịch nổi tiếng. Từ khi còn đi học, ông đã dậy sớm, đến khách sạn chính của thành phố, đề nghị dẫn du khách đi quanh Hàng Châu để được học tiếng Anh. Cái tên “Jack” là do một du khách đặt cho ông.
| |
| Jack Ma từng có một tuổi thơ khốn khó. |
Sau khi tốt nghiệp trung học, ông nộp đơn thi vào đại học nhưng hai lần đều trượt. Trượt đại học là điều không hiếm gặp nhưng chưa đầy 1% điểm toán khi thi đại học lại là chuyện hoàn toàn khác. Jack Ma nói rằng ông chỉ được 1/120 điểm toán khi thi đại học mà thôi. Và sau 2 lần trượt và rất nhiều nỗ lực, lần thứ 3, ông đỗ Đại học Sư phạm Hàng Châu, ngôi trường được cho là tệ nhất thời điểm đó.
| |
| Jack Ma thời học sinh. |
Jack Ma tốt nghiệp năm 1988 và bắt đầu nộp đơn xin việc vào 30 vị trí khác nhau và đều bị từ chối. Ông thậm chí nộp đơn vào vị chí sỹ quan cảnh sát, nhưng họ chẳng mất đến một ngày để trả lại chỉ với một vài từ giải thích không đủ tiêu chuẩn. Kể cả khi nộp đơn vào KFC, trước khi được nhận làm giáo viên tiếng Anh.
Jack Ma cho rằng thất bại này phần lớn là do mình không có ngoại hình và chiều cao. Jack Ma cuối cùng được nhận vào làm giảng viên tiếng anh của một đại học địa phương. Dù chỉ kiếm được 12 USD mỗi tháng tại một trường đại học ở Hàng Châu, ông vẫn rất yêu công việc này.
Hành trình trở thành “ông trùm” thương mại điện tử
Jack Ma không có kinh nghiệm làm việc với máy tính hay lập trình. Tuy nhiên, ông bị thu hút bởi Internet trong lần đầu sử dụng khi sang Mỹ năm 1995. Khi đó, ông mới mở một công ty dịch thuật và sang Mỹ để hỗ trợ khách hàng thu hồi nợ.
Ông gõ lên thanh tìm kiếm cụm từ bia nhưng không thấy xuất hiện bất kì loại bia nào của Trung Quốc. Chính lẽ đó đã thôi thúc Jack Ma theo đuổi ý tưởng thành lập một công ty internet của riêng Trung Quốc. Trở về Trung Quốc Jack Ma mở trang Web China Pages, là nơi tập hợp các doanh nghiệp Trung Quốc ở các lĩnh vực khác nhau muốn tìm kiếm khách hàng nước ngoài. China Pages được nhiều ngươi đánh giá là trang web thương mại đầu tiên tại Trung Quốc.
Tuy nhiên sau đó China Pages thất bại, Jack còn thua trắng với dự án thương mại điện tử khác nữa. Nhưng thất bại chưa bao giờ làm Jack Ma nản chí, ông từng khẳng định việc tôi thất bại không quan trọng, ít nhất tôi truyền tải được ý tưởng của mình cho những người khác và nếu tôi không thành công thì người khác sẽ thành công. Ông cũng tỏ rõ ý chí của mình “ngày hôm nay rất tàn nhẫn, ngày mai còn tàn nhẫn hơn, nhưng ngày mốt sẽ đẹp tuyệt vời”.
| |
| Hình ảnh truyền cảm hứng của ông trùm thương mại điện tử. |
Và ngày mốt tươi đẹp đó đến 4 năm sau khi China Pages sụp đổ, Jack Ma mời 17 người bạn của ông tới nhà bàn bạc, trao đổi về tiềm năng phát triển của thương mại điện tử. Ông thuyết phục họ bỏ vốn cùng ông thành lập một trang Web thương mại điện tử thứ 3 lấy tên là Alibaba. Mục tiêu là giúp các nhà xuất khẩu hàng hóa để đăng tải hàng hóa để khách hàng có thể mua trực tiếp qua internet.
Lúc thành lập Alibaba, thời điểm nghèo nhất, trong tài khoản ngân hàng của Jack Ma chỉ còn đúng 200 tệ (khoảng 700 nghìn VNĐ). Có lúc vì để tiết kiệm tiền mà Jack Ma phải ăn mỳ gói mấy tháng trời, giờ nhìn thấy mỳ gói là thấy ngấy đến tận cổ. Ngay sau đó, dịch vụ này bắt đầu thu hút nhiều bên bán hàng tham gia, thuộc đủ quốc gia trên thế giới. Cả nhóm tiếp tục đồng hành dù cho không ít khó khăn bủa vây.
Đoàn đội Alibaba lúc ban đầu từng làm một hạng mục chính phủ ở Bắc Kinh. Mặc dù ở Bắc Kinh cũng không tồi, nhưng vì cảm thấy ở đó bản thân không có quyền chủ động, không thể quyết định được việc mình muốn làm vì vậy mà Jack Ma quyết định quay trở lại Hàng Châu khởi nghiệp một lần nữa.
Alibaba sau khi được thành lập phải đối mặt với áp lực tài chính, thời điểm túng quẫn nhất chỉ còn đúng 200 tệ trong ngân hàng. Một lần, Jack Ma đi gặp nhà đầu tư ở New York, đối phương đưa ra điều kiện khá ngặt nghèo. Jack Ma không hài lòng nhưng cũng do dự, vì vậy đã điện về hỏi tài vụ, nhận được thông tin rằng công ty đã hết tiền.
Không lâu sau, dịch vụ mua sắm của Jack Ma thu hút thành viên trên khắp thế giới. Đến tháng 10/1999, công ty đã kêu gọi được 5 triệu USD từ Goldman Sachs và 20 triệu từ SoftBank - một công ty viễn thông Nhật Bản chuyên đầu tư vào các công ty công nghệ. “Chúng ta sẽ làm được bởi chúng ta còn trẻ, và chúng ta sẽ không bao giờ, không bao giờ từ bỏ”, Jack Ma từng nói với các nhân viên của mình.
Năm 2005, Yahoo đầu tư 1 tỷ USD vào Alibaba để đổi lấy 40% cổ phần công ty. Đây là một số tiền rất lớn đối với Alibaba bởi thời điểm đó… Hơn thế nữa, phiên IPO 150 tỷ USD thành công mỹ mãn, biến nó trở thành cuộc phát hành cổ phiếu thành công nhất lịch sử sàn chứng khoán New York. Jack Ma bỗng vụt sáng trở thành người đàn ông giàu nhất Trung Quốc với tài sản ước tính là 25 tỷ USD.
Tỷ phú giản dị
Tuy nhiên, sau 19 năm thành lập, công ty này trở thành đế chế trị giá vài trăm tỷ USD. Thế nhưng “ông trùm” thương mại điện tử Jack Ma lại vừa tuyên bố sẽ từ chức và chọn CEO Daniel Zhang là người kế nhiệm để điều hành tập đoàn Alibaba. Theo kế hoạch, “ngọn đuốc” của Alibaba sẽ được chính thức trao cho ông Daniel Zhang vào ngày 10/9/2019.
Tuyên bố chuyển giao “quyền lực” diễn ra đúng thời điểm “gã khổng lồ” thương mại điện tử Alibaba kỷ niệm 20 năm ngày thành lập và cũng chính vào dịp sinh nhật lần thứ 54 của Jack Ma. Dù trao chức Chủ tịch Alibaba cho ông Daniel Zhang - người đang đảm nhận vị trí CEO của tập đoàn nhưng Jack Ma vẫn sẽ nằm trong hội đồng quản trị cho tới cuộc họp đại hội đồng cổ đông của Alibaba vào năm 2020.
| |
| Tỷ phú Jack Ma là người có phong cách, lối sống giản dị. |
Jack Ma dự định tiếp tục vai trò của mình với tư cách là nhà sáng lập và có quyền bổ nhiệm hầu hết các vị trí nhân sự quan trọng của Alibaba mặc dù ông không nắm giữ đa số cổ phần. Doanh nhân Jack Ma chia sẻ, dù hiện tại có rất nhiều tiền nhưng ông vẫn cảm thấy không hạnh phúc bằng thời kỳ ông đi dạy tiếng Anh.
Mặc dù là tỷ phú, nhưng Jack Ma vẫn giữ nét bình dị vốn có chứ không ưa sự hào nhoáng. Thậm chí ông còn duy trì những sở thích giản dị như đọc sách, viết tiểu thuyết kung fu, chơi bài poker và tập thái cực quyền.
Không chỉ quan tâm tới người nghèo, Jack Ma còn tích cực tham gia các họa động bảo vệ môi trường. Ông là thành viên của ủy ban bảo vệ thiên nhiên toàn cầu, và từng có ý kiến tâm huyết tại hội nghị Clinton năm 2015.
Cuộc đời của Jack Ma luôn là cảm hứng bất tận cho những người kém may mắn, nhưng khát khao vươn lên thành công bằng nỗ lực của mình. Ngay cả những lúc khó khăn nhất Jack Ma cũng không hề từ bỏ khát khao có được ước mơ. Hãy ghi khắc câu nói nổi tiếng của tỷ phú này: “Nếu đến 35 tuổi mà vẫn còn nghèo thì đó là lỗi của bạn”.