Theo báo cáo của Bộ Tư pháp, có tới trên 1.200 VBTPL về thẩm quyền ban hành và nội dung; hơn 3.800 văn bản sai sót về căn cứ pháp lý, thể thức kỹ thuật trình bày văn bản; gần 600 văn bản không phải là văn bản quy phạm pháp luật nhưng có chứa quy phạm pháp luật.
Số lượng VBTPL được phát hiện ở các lĩnh vực khác nhau khá lớn, gây ra những thiệt hại, tác động tiêu cực đến các quan hệ xã hội trong đời sống kinh tế xã hội (KTXH). Ngoài ra, trong năm 2017, Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) (Bộ Tư pháp) đã kiểm tra, phát hiện và kết luận 157 VBTPL về nội dung, thẩm quyền. Trong đó có 26 văn bản của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ và 131 văn bản của Hội đồng nhân dân, UBND cấp tỉnh. Đây chủ yếu là VBTPL trong lĩnh vực kinh tế.
Theo đánh giá của Bộ Tư pháp, VBTPL được phát hiện ở tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, nội dung trái pháp luật đa dạng, đã “ảnh hưởng đến lợi ích của Nhà nước và quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân” với nhiều mức độ khác nhau. Số lượng VBTPL chủ yếu trong lĩnh vực kinh tế, Bộ Tư pháp cho rằng điều này “ảnh hưởng không nhỏ đến tình hình phát triển kinh tế, môi trường đầu tư kinh doanh lành mạnh của nước ta”.
Bộ Tư pháp cho rằng, các VBTPL đã ảnh hưởng tới tính đồng bộ, thống nhất và khả thi của hệ thống pháp luật. Văn bản vi phạm quy định về nguyên tắc xây dựng luật, vi phạm thẩm quyền đã “thể hiện sự nhờn luật”, “không nghiêm túc” trong xây dựng và ban hành văn bản. Đã xảy ra nhiều vụ việc vì VBTPL nên đã “kiện tụng quốc tế” ảnh hưởng đến hình ảnh và uy tín của Việt Nam. Đó là thiệt hại chung cho nỗ lực xây dựng Nhà nước pháp quyền, khó “lượng hình” nhưng thiệt hại về kinh tế có thể “định lượng” được.
Thưa các bạn, có nguy không?
Bộ Tư pháp đã đề nghị Thủ tướng xem xét, chỉ đạo các cơ quan liên quan sớm trình Quốc hội dự thảo Luật sửa đổi bổ sung Luật Ban hành VBQPPL. Trong đó, hoàn thiện cơ chế xử lý VBTPL nhanh chóng, triệt để. Đặc biệt, nghiên cứu, đề xuất cơ chế trách nhiệm bồi thường của Nhà nước trong việc ban hành và thi hành VBTPL.
Thưa các bạn, gây thiệt hại cho đất nước thì khó “xử” nhưng gây thiệt hại cho ngành nghề, doanh nghiệp thì các hiệp hội ngành nghề, và bản thân doanh nghiệp có kiện được không? Tất nhiên, hiện nay, Luật Tố tụng Hành chính (Luật số 93/2015/QH13, ngày 25/11/2015) mới điều chỉnh các quyết định hành chính gây thiệt hại cho tổ chức và cá nhân.
Thưa các bạn, có cần phải sửa đổi, bổ sung Luật số 93/2015/QH13 để xét xử vụ việc các bộ, ngành ban hành VBQPPL “góp phần bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân; giáo dục mọi người nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật; bảo đảm tính ổn định, thông suốt và hiệu lực của nền hành chính quốc gia” (Điều 1) hay không?
Người viết bài này nghĩ là rất nên!