Cắt đi ân tình phu thê với Hoàng đế
Kế Hoàng hậu (11/3/1718 - 19/8/1766) hay Hoàng hậu Ô Lạt Na Lạp là Hoàng hậu thứ hai của Thanh Cao Tông Càn Long Đế. Bà là Hoàng hậu duy nhất của nhà Thanh không có thụy hiệu. Hoàng hậu Ô Lạt Na Lạp sinh ra trong một gia tộc vô cùng danh giá, hiển hách.
Bà được chỉ hôn làm trắc phúc tấn cho Bảo Thân Vương Hoằng Lịch. Khi Hoằng Lịch đăng cơ, lấy niên hiệu là Càn Long, bà được sắc phong thành Nhàn phi rồi tiếp tục thăng vị lên Nhàn Quý phi, Hoàng quý phi. Sau khi Phú Sát Hoàng hậu qua đời, bà trở thành Kế Hoàng hậu của vua Càn Long.
Bà đăng quang Hoàng hậu khi chưa sinh được hoàng tử nào, thậm chí bà còn được Thái hậu rất yêu quý. Khi Càn Long đã nguôi ngoai được với sự ra đi của người vợ Phú Sát thị thì ông đã vô cùng yêu thương sủng ái Hoàng hậu Ô Lạt Na Lạp thị, có thể nói vinh sủng không hề ít.
Theo sử sách Trung Quốc còn ghi lại, tháng Giêng năm Càn Long thứ 30 (1765), Hoàng đế tiến hành tuần du phía Nam lần thứ 4. Hoàng hậu Ô Lạt Na Lạp thị cũng có tên trong danh sách những phi tần đi cùng. Khi chuyến tuần du mới bắt đầu, mọi việc diễn ra hết sức thuận lợi. Càn Long còn ưu ái tổ chức sinh nhật lần thứ 48 cho Hoàng hậu rất mực linh đình.
 |
| Ảnh chân dung Thanh Cao Tông Kế Hoàng hậu. |
Tuy nhiên, sau chuyến đi này, Hoàng hậu bỗng chốc bị thất sủng sau một đêm. Sau khi trở về Tử Cấm Thành, bà bị biệt giam trong cung cấm, cắt giảm cung nữ hầu hạ. Tuy không bị phế ngôi vị Hoàng hậu nhưng vua Càn Long đã thu hết những đặc ân mà bà được ban trong những nghi lễ sách phong năm xưa.
Một năm sau khi bị Hoàng đế ghẻ lạnh, Ô Lạt Na Lạp thị buông tay trần thế trong sự tịch mịch và cô độc khi mới 49 tuổi. Khi qua đời, bên cạnh bà không có ai thân thích, chỉ có 2 cung nữ hầu cận. Lúc Càn Long biết tin Na Lạp Hoàng hậu tạ thế, thì ông đang đi săn. Ông không hề sửng sốt cũng như dừng cuộc đi săn lại, mà chỉ để con trai Hoàng hậu là Hoàng thập nhị tử Vĩnh Cơ trở về Bắc Kinh chịu tang, rồi tiếp tục đi săn thú.
Khi ấy, Càn Long chỉ đưa ra một đạo thánh chỉ, viết rằng: “Lễ nghi không tiện làm lớn như tang lễ của Hiếu Hiền Hoàng hậu. Tất cả mọi nghi thức cứ chiếu theo lễ tang cho Hoàng Quý phi mà làm”. Theo đó, tang lễ của Ô Lạt Na Lạp thị không được tổ chức theo nghi lễ cho Hoàng hậu mà bị giáng xuống một bậc. Chiếu theo quy định, khi Hoàng Quý phi mất, mỗi ngày đều phải có đại thần, công chúa, mệnh phụ vào thăm viếng và hành lễ. Tuy nhiên lễ tang của Ô Lạt Na Lạp thị lại hoàn toàn bị cắt bỏ nghi thức này.
Bấy giờ, có Ngự sử Lý Ngọc Minh bất bình, đã cầu xin Càn Long Đế hãy tổ chức tang lễ xứng với địa vị Hoàng hậu của bà. Kết quả, ông bị đày ra biên cương. Tuy nhiên việc đó cũng không làm chấm dứt sự bất bình của triều đình đối với việc làm của Hoàng đế. Điều đặc biệt là không chỉ triều đình, đến người trong hoàng tộc họ Giác La thị và ngay cả trong dân gian, nhất là vùng Giang Nam, vẫn liên tục phỏng đoán vụ việc này, tất cả đều đả kích việc làm của Càn Long Đế.
 |
| Tạo hình nhân vật Kế Hoàng hậu từng được Càn Long Hoàng đế vô cùng sủng ái trên phim. (Ảnh minh họa) |
Đến ngày nay, có nhiều lời đồn rằng, trong chuyến tuần du Giang Nam định mệnh năm ấy, Càn Long đã làm một việc kinh thiên động địa mà khó ai có thể ngờ được: tuyển kĩ nữ thanh lâu tên Thủy Linh Lung lên thuyền ngự để hầu vua. Đáng nói, không chỉ có một mình nàng ta, mà Hoàng đế còn say mê nhan sắc của 7 chị em thanh lâu, cùng họ ca hát thâu đêm trên thuyền.
Thậm chí, Càn Long còn muốn tuyển một cô nương thanh lâu về làm phi tần. Việc này đã đẩy mâu thuẫn giữa Đế - Hậu lên đến cực độ, khiến bà quyết định cắt tóc chấm dứt tình nghĩa vợ chồng với Hoàng đế Càn Long. Điều này đã khiến vua Càn Long phẫn nộ dẫn đến những hành động tàn nhẫn với bà.
Khoảng 12 năm sau lễ an táng sơ sài của Kế Hoàng Hậu, năm Càn Long thứ 43 (1778), lại có người dâng thư thỉnh Hoàng đế cử hành hậu sự cho Na Lạp Hoàng hậu theo đúng danh vị của bà, việc này khiến Càn Long Đế bắt buộc phải ra chiếu dụ giải thích: “Từ khi Hiếu Hiền hoàng hậu qua đời đến nay, nhân Na Lạp thị là lúc Trẫm còn ở Thanh Cung được Hoàng khảo ban làm Trắc thất Phúc tấn, vị thứ đương cao, bèn tấu lên Thánh mẫu Hoàng thái hậu, sách lập làm Hoàng quý phi Nhiếp lục cung sự. Sau 3 năm, sách lập làm Hoàng hậu.
Về sau, (Hoàng hậu) tự mắc lỗi lầm, Trẫm vẫn rộng rãi như cũ. Nhưng rồi tự tiện cắt tóc, tức trái quốc tục cấm kị nhất, thế mà (Hoàng hậu) vẫn ngang nhiên không màng đến. Trẫm chỉ ra điều răn dạy, vì còn nghĩ ơn xưa, cũng không thể phế truất. Sau Hoàng hậu bạo băng, Trẫm chỉ giảm nghi văn an táng, vẫn chưa lột bỏ danh hiệu. Huống hồ về sau không lập Hoàng hậu, xử lý việc này trẫm thật là đã tận tình tận nghĩa”.
 |
| Phần mộ của Kế Hoàng hậu (phía trái) tồi tàn hơn nhiều so với phần mộ của Thuần Huệ Hoàng quý phi trong tòa Minh lâu |
Ý nghĩa của mái tóc thời Thanh triều
Người Mãn Châu dù là nữ hay nam đều vô cùng coi trọng mái tóc của mình. Họ vốn là hậu thế của người Nữ Chân, sinh sống tại vùng rừng núi phía bắc Trung Quốc. Ở đó qua hàng ngàn năm, họ cưỡi trên lưng ngựa, lấy việc săn bắn làm nguồn sống. Vì thế, nam giới Mãn Châu luôn cạo trọc phần tóc phía trước, kết tóc đuôi sam ở phía sau cho thuận tiện.
Còn với nữ nhân thì từ khi còn nhỏ, các cô gái Mãn Châu cũng phải cắt gọn phần tóc phía trước, chỉ để ngắn đến ngang trán. Phía sau tết tóc đuôi sam giống nam giới, nhưng đuôi tóc sẽ được cột bằng một chiếc nơ đỏ. Nhiều cô gái còn đeo chuỗi hạt làm bằng vàng, bạc, đá quý, để xuôi theo bím tóc. Khi cưỡi ngựa hay di chuyển, chuỗi hạt cùng bím tóc lại đung đưa theo gió, tạo nên vẻ đẹp vừa khỏe khoắn vừa thanh thoát.
Nếu người Mãn Châu không may phải bỏ mạng nơi đất khách quê người, ví dụ như binh lính nhà Thanh tử trận trên sa trường, thì tóc của họ luôn được mang về quê nhà để an táng trọng thể. Điều đó cho thấy sự trân trọng hết mực của người Mãn Châu đối với mái tóc.
Đối với các cô gái Mãn Châu thì khi xuất giá, bắt đầu một quãng đời mới, họ cũng không để kiểu tóc đuôi sam nữa. Phụ nữ Mãn Châu về nhà chồng không còn phải cắt tóc ngắn nữa, cứ để dài tự nhiên. Nhưng khác với phụ nữ Hán thường quấn tóc thành 1 búi sau đầu, phụ nữ Mãn Châu có nhiều kiểu tóc cầu kì hơn, đặc biệt là đối với gia đình quyền quý, sang trọng.
Từ những ý nghĩa trên ta có thể thấy, nếu thực sự Kế Hoàng hậu đã cắt đi mái tóc của mình bởi mâu thuẫn với Càn Long Hoàng đế thì việc bà bị thất sủng cũng là điều dễ hiểu. Tuy nhiên, cần phải nhìn nhận rằng, hành động này của Kế Hoàng hậu thể hiện sự tuyệt vọng tột cùng của bà đối với Hoàng đế Càn Long, người mà bà đã dành cả cuộc đời để yêu thương.
Theo phong tục của người Mãn Châu thì việc cắt tóc chỉ khi Hoàng đế hoặc Hoàng thái hậu mất, khép vào đại bất kính, đại bất hiếu. Do đó, việc Na Lạp Hoàng hậu cắt tóc như xúc phạm bề trên đã khiến Càn Long Đế nổi giận.
