Nghề làm nước mắm Nam Ô (phường Hòa Hiệp Nam, Hòa Hiệp Bắc, quận Liên Chiểu, Đà Nẵng) có từ lâu đời và gắn liền với tiến trình mở cõi về phương Nam của dân tộc. Trải qua bao thăng trầm, biến thiên, thay đổi của thời gian, đến nay, nghề làm nước mắm Nam Ô vẫn tồn tại và phát triển.
Theo ông Nguyễn Đăng Huy, Chủ tịch UBND quận Liên Chiểu (Đà Nẵng), nhắc đến vùng đất Nam Ô, nhiều người nhớ ngay đến câu “Nước mắm Nam Ô/Cá rô Xuân Thiều”. Điều này cho thấy, mắm Nam Ô đã đi sâu vào tiềm thức của người dân, đã từng là sản vật “tiến Vua”.
Không chỉ mang lại giá trị vật chất, mắm Nam Ô còn là một sản phẩm văn hóa tinh thần đặc sắc của làng nghề truyền thống bao đời, thể hiện bản sắc của cộng đồng địa phương. Không chỉ là món ăn, là gia vị mà còn là một phần của lịch sử, của văn hóa, hàm chứa những tri thức dân gian, thể hiện bản sắc của cộng đồng địa phương vùng biển Liên Chiểu.
 |
| Lễ vinh danh làng nghề nước mắn Nam Ô và công bố đề án phát triển du lịch cộng đồng Nam Ô. |
Ngày 27/8/2019, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành Quyết định số 2974 công nhận Di sản phi vật thể quốc gia, trong đó có nghề làm nước mắm Nam Ô, các phường Hòa Hiệp Nam, Hòa Hiệp Bắc, quận Liên Chiểu, Đà Nẵng.
“Nghề làm nước mắm Nam Ô được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia là niềm tự hào lớn, là phần thưởng xứng đáng, ghi nhận những nỗ lực của chính quyền TP Đà Nẵng, của quận Liên Chiểu và đặc biệt, bà con làng chài vùng Nam Ô trong việc giữ gìn làng nghề có từ hàng trăm năm nay và động lực mới để chúng ta tiếp tục phát huy giá trị làng nghề và đưa thương hiệu mắm Nam Ô đi xa hơn nữa”, ông Nguyễn Đăng Huy cho biết.
Hiện nay có 92 hộ làm nước mắm, trong đó có 54 hộ tham gia vào Hội Làng nghề truyền thống, 10 cơ sở quy mô lớn, 17 cơ sở đăng ký thương hiệu riêng, 3 HTX và 1 doanh nghiệp.
 |
| Thương hiệu nước mắm Nam Ô. |
Nước mắm Nam Ô đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp logo, nhãn hiệu tập thể. Nghề làm mắm đã tạo việc làm bền vững cho khoảng vài trăm lao động địa phương với mức thu nhập 3-5 triệu đồng/tháng.
Phát biểu tại buổi lễ, Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng Trần Văn Miên cho biết: Việc Bộ VHTTDL đưa di sản văn hóa phi vật thể “Nghề làm nước mắm Nam Ô, quận Liên Chiểu, TP Đà Nẵng” vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đã khẳng định giá trị đặc sắc của di sản. Đồng thời, thể hiện sự ghi nhận công lao và tri ân sâu sắc đối với các nghệ nhân, bà con làng nghề đã cống hiến tâm sức sáng tạo, giữ gìn, trao truyền di sản văn hóa này.
Ngoài lợi thế về cảnh quan thiên nhiên, Làng nghề có vị trí thuận lợi, lại gắn với các di chỉ văn hóa có lịch sử hình thành từ thời cha ông như: đền thờ bà Liễu Hạnh, dấu tích Huyền Trân công chúa, mộ cổ tiền hiền làng Nam Ô, lăng thờ cá Ông và các di chỉ, dấu tích Chăm… Đó là điều kiện thuận lợi và phù hợp để liên kết phát triển làng nghề gắn với phát triển du lịch.
Thấy được tiềm năng và thế mạnh phát triển khu vực xung quanh, ngày 2/3/2020, Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng đã ban hành quyết định về Kế hoạch triển khai Đề án phát triển du lịch cộng đồng Nam Ô, với tổng kinh phí đầu tư 46,1 tỷ đồng. Đề án hình thành nhằm khai thác du lịch kết hợp bảo tồn các di sản văn hóa; giới thiệu các tập quán, sản phẩm làng chài và bảo tồn nghề mắm truyền thống của vùng Nam Ô đến với du khách và tạo điều kiện cho cư dân địa phương tham gia làm du lịch.
 |
| Công bố đề án Du lịch cộng đồng Nam Ô |
Tiếp đến, ngày 31/3/2020, UBND TP Đà Nẵng đã phê duyệt Đề án “Bảo tồn làng nghề nước mắm Nam Ô gắn với phát triển du lịch TP Đà Nẵng” với kinh phí gần 4,7 tỷ đồng với mục tiêu cụ thể như: đưa sản phẩm nước mắm Nam Ô trở thành sản phẩm du lịch, tăng thu nhập cho người làm nước mắm, xây dựng làng nghề trở thành điểm du lịch của thành phố; khai thác các tiềm năng di tích, phong cảnh cũng như các hoạt động văn hóa, văn nghệ của địa phương…
Tại buổi lễ, đại diện chủ đầu tư dự án Khu du lịch sinh thái Nam Ô, bà Nguyễn Thị Bạch Tuyết, Phó TGĐ Công ty CP Trung Thủy Đà Nẵng, cho biết: Đề án Du lịch cộng đồng chính ra đời và được xem như một trong những đề án trọng điểm của công ty trong việc phát triển Khu du lịch sinh thái Nam Ô. Với ngân sách đầu tư lên tới khoảng 35 tỷ đồng, công ty cam kết thực hiện việc giữ gìn cải tạo môi trường thiên nhiên, phát triển làng nghề, bảo tồn văn hóa truyền thống và luôn đặt lợi ích của người dân lên trên hết để tạo ra môi trường du lịch bền vững.
