“Trong số 16 dự án xi măng được Chính phủ bảo lãnh cho vay vốn nước ngoài hiện có 4 dự án đang gặp khó khăn, khó trả được nợ, với số vốn vay là 382 triệu USD (bằng 27,9% tổng số 1.365 triệu USD vốn bảo lãnh vay cho các dự án xi măng này)” – Bộ trưởng Tài chính Vương Đình Huệ cho biết chiều nay.
4 dự án này là Xi măng Đồng Bành 45 triệu USD (cấp bảo lãnh năm 2008) ; Xi măng Thái Nguyên 59 triệu USD (năm 2005); Xi măng Tam Điệp 133 triệu USD (năm 2000); Xi măng Hoàng Mai 145 triệu USD (năm 1998).
Do xi măng là một lĩnh vực được ưu tiên đầu tư nên Chính phủ đã chủ trương bảo lãnh vay vốn nước ngoài với những dự án của các công ty trong ngành này. Từ 1/1/2010 đến nay, việc thực hiện bảo lãnh chủ yếu theo Luật quản lý nợ công còn trước đó thực hiện theo Quyết định 233 và Quyết định 272 của Chính phủ.
Ông Huệ cũng lý giải, nợ do Chính phủ bảo lãnh được coi là nghĩa vụ dự phòng. Nếu doanh nghiệp hoàn toàn mất khả năng thanh toán và Chính phủ phải trả thay, thì lúc đó nợ dự phòng trở thành nghĩa vụ trả nợ thực tế của Chính phủ, và khác với hình thức “tự vay tự trả”.
Trước đó, Bộ trưởng Tài chính cũng tiếp tục khẳng định, như trường hợp của Vinashin là vay thương mại nên phải “tự trả”. Chính phủ chỉ hỗ trợ cho Vinashin bằng chính sách, tạo điều kiện để Tập đoàn này khôi phục, phát triển sản xuất, kinh doanh, giảm mức lỗ, tiến tới hòa vốn và dần có lãi để tự trả các khoản nợ.
Theo qui định hiện hành, đối với những khoản Chính phủ bảo lãnh nếu doanh nghiệp không trả được nợ, Bộ Tài chính sẽ ứng để trả nợ thay tối đa 3 kỳ. Nếu sau đó các doanh nghiệp vẫn không trả được nợ thì áp dụng các qui định của Luật Quản lý nợ công để bán, thanh lý tài sản thế chấp của doanh nghiệp để thu hồi trả nợ. Tuy nhiên, cho đến nay, tất cả 4 dự án xi măng nêu trên đều chưa đến mức chưa quá 3 kỳ chưa trả được nợ.
Trước thực trạng của các dự án xi măng, ngày 27/7, Bộ Tài chính đã có văn bản báo cáo, đề nghị Chính phủ yêu cầu tất cả địa phương rà soát lại tất cả các quy hoạch và đặc biệt là các dự án xi măng, tập trung đầu tư để đưa các dự án này đi vào sử dụng. Với những dự án đã đi vào hoạt động thì sẽ được tháo gỡ tất cả những khó khăn đang vướng mắc để có thể hoạt động với công suất cao nhất, đạt hiệu quả cao nhất, từ đó có lãi và trả được nợ.
Bộ cũng đồng thời đề nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Xây dựng rà soát lại các quy hoạch về phát triển ngành xi măng và kiến nghị Thủ tướng tạm thời ngừng cấp bảo lãnh đối với tất cả các dự án xi măng cho đến khi có chủ trương mới.
Bộ trưởng Tài chính cho biết mới đây, để phục vụ điều hành chiến lược nợ công từ 2011-2020, Bộ đã yêu cầu Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại xây dựng báo cáo tổng hợp, phân tích đánh giá nợ công của Việt Nam trong thời gian từ 2006 đến 2010.
H.Giang