Vừa qua, Phòng Cảnh sát hình sự Công an Thành phố Hà Nội đã bắt giữ 03 đối tượng để điều tra về hành vi có dấu hiệu bảo kê xây dựng trên địa bàn phường Xuân La, quận Tây Hồ. Vậy, như thế nào được gọi là hành vi bảo kê và hành vi bảo kê sẽ bị xử lý như thế nào?
Về vấn đề này, Bộ Công an cho biết, theo Từ điển tiếng Việt của GS.TS Hoàng Phê, "Bảo kê (từ lóng) là hành vi bao che, bảo vệ cho những hoạt động phi pháp để trục lợi". Qua đó, có thể hiểu, hành vi bảo kê là hành vi dùng uy quyền, sức mạnh hoặc vị trí xã hội để bao che, hỗ trợ cho các hoạt động phi pháp (thường là tội phạm, kinh doanh bất hợp pháp hoặc trái đạo đức), nhằm đổi lấy lợi ích cá nhân như tiền bạc, quyền lực hoặc sự phục tùng.
Các biểu hiện cụ thể của hành vi bảo kê bao gồm: Bảo kê cho hoạt động phạm pháp: Can thiệp, gây sức ép để tránh bị xử lý; Đứng sau hoặc dung túng cho hành vi sai trái của người khác; Nhận "lợi ích" để làm ngơ hoặc tiếp tay: Nhận tiền, quà, dịch vụ đổi lại sự làm ngơ trước sai phạm.
Cũng theo Bộ Công an, bảo kê có thể xảy ra ở nhiều cấp độ. Theo đó, trong xã hội các băng nhóm "tội phạm" bảo kê cho hàng quán, chợ búa. Trong cơ quan tổ chức, quan chức, người có chức quyền bảo kê cho cấp dưới hoặc doanh nghiệp thân quen. Trong cơ quan công quyền, cán bộ thực thi pháp luật bảo kê cho tội phạm.
Hành vi bảo kê sẽ làm tha hóa bộ máy nhà nước và cán bộ, đảng viên; Mất niềm tin của nhân dân vào công lý, công bằng; Làm suy yếu pháp luật, tiếp tay cho tội phạm phát triển; Gây thiệt hại kinh tế và xã hội nghiêm trọng.
Hành vi "bảo kê" có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự
Hành vi bảo kê là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng và tùy vào tính chất, mức độ, hậu quả của hành vi mà người thực hiện có thể bị xử lý kỷ luật, xử lý hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.
Cụ thể, về xử lý theo pháp luật hình sự, nếu hành vi bảo kê có dấu hiệu tội phạm, người thực hiện có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Bộ luật Hình sự 2015.
Cụ thể, với hành vi dùng vũ lực, đe dọa để ép người khác nộp tiền "bảo kê", người vi phạm có thể phạt tù từ 1 năm đến chung thân "Tội cưỡng đoạt tài sản" (Điều 170).
Phạt tới 15 năm tù tội tổ chức, bảo kê cho hoạt động phạm pháp (Ví dụ: mại dâm, cờ bạc...) với các hành vi: Tổ chức, chứa chấp hoặc bảo kê mại dâm; Tổ chức đánh bạc hoặc gá bạc.
Phạt tù từ 1 đến 15 năm tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ với cán bộ, công chức lợi dụng chức quyền để bao che, can thiệp trái phép.
Phạt tù từ 2 năm đến tử hình (nếu số tiền lớn, phạm tội có tổ chức) tội nhận hối lộ với hành vi nhận tiền, tài sản để bảo kê, làm ngơ cho sai phạm.
Về mặt hành chính, theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, một số hành vi có liên quan đến hành vi "bảo kê" có thể bị xử lý theo các điều khoản sau:
Xâm phạm trật tự công cộng: Phạt tiền từ 1 - 2 triệu đồng đối với hành vi "Tụ tập nhiều người ở nơi công cộng gây mất trật tự công cộng", hành vi này thường xảy ra trong các vụ bảo kê tại địa điểm kinh doanh, quán ăn, bãi xe, chợ...
Vi phạm quy định về phòng, chống tệ nạn xã hội: Phạt tiền từ 5 - 10 triệu đồng đối với hành vi "Tổ chức, chứa chấp, lôi kéo, dụ dỗ người khác thực hiện hành vi vi phạm pháp luật về tệ nạn xã hội", nếu hành vi bảo kê có liên quan đến hoạt động mại dâm, cờ bạc, cho vay nặng lãi...
