Cổ phần hóa và sự... biến hóa công - tư
Luật thực hành tiết kiệm, chống lãng phí đã được ban hành và có hiệu lực. Trong các biểu hiện về lãng phí, lãng phí nguồn lực đất đai đã và đang diễn ra phổ biến. Theo Cục công sản Bộ Tài chính, nếu tính đúng, thu đủ và có cơ chế buộc các chủ sử dụng đất sử dụng đất có hiệu quả thì mỗi năm ngân sách Nhà nước có thể thu được khoảng 100.000 tỷ đồng. Bên cạnh việc chi tiêu, đầu tư, thì tình trạng sử dụng đất sai mục đích, bỏ hoang hóa đất của Nhà nước gây lãng phí vô cùng lớn. Một trong những nguyên nhân chính là công tác quản lý Nhà nước, xử lý sai phạm trong việc sử dụng đất, thu hồi đất chưa nghiêm. Việc này có thể thấy rõ qua ví dụ về Cty Giày SG.
Cty Giày SG (trụ sở 419 Lê Hồng Phong, phường 2, quận 10, TP.HCM) tiền thân là doanh nghiệp Nhà nước từ năm 2004, sau đó được cổ phần hóa và hiện đã không còn vốn Nhà nước. Kế thừa từ doanh nghiệp Nhà nước trước khi cổ phần hóa, Cty Giày SG đang sử dụng hơn 10.000 mét vuông đất tại số 419 Lê Hồng Phong theo Hợp đồng thuê đất với Nhà nước. Thời hạn thuê đến năm 2020, mục đích sử dụng đất để làm văn phòng, nhà kho, nhà xưởng sản xuất giày, túi xách, tiền thuê đất được trả hàng năm. Thực tế khu đất được Nhà nước cho thuê này đã không được Cty Giày SG sử dụng đúng mục đích. Cty này đã cho Cty cổ phần TM Dược – Sâm Ngọc Linh thuê một phần làm kho chứa hàng, cho Cty TNHH Thành Bưởi thuê một phần nhà xưởng và gần 2.000 mét vuông đất kinh doanh bãi xe, vận chuyển khách và hàng hóa. Sau khi được các cơ quan chức năng nhắc nhở thì Cty Giày SG chấm dứt các hợp đồng cho thuê và ký lại Hợp đồng Hợp tác kinh doanh với Cty Thành Bưởi để cho Cty Thành Bưởi tiếp tục sử dụng phần đất này đến tận năm 2021. Hợp đồng hợp tác kinh doanh này thực chất vẫn là cho thuê vì nội dung vẫn là Cty Thành Bưởi được sử dụng đất và trả tiền cho Cty Giày SG.
 |
| Khu đất Nhà nước cho công ty Giày Sài Gòn thuê, nhưng đơn vị này cho công ty Thành Bưởi thuê lại, lập bến xe trái phép |
Pháp luật và Hợp đồng thuê đất giữa Nhà nước và Công ty Giày SG đã quy định, đất đai thuộc sở hữu toàn dân, do Nhà nước quản lý. Người sử dụng đất thuê có nghĩa vụ sử dụng đất đúng mục đích, không được chuyển nhượng, cho thuê lại, góp vốn bằng giá trị sử dụng đất. Việc Nhà nước cho Cty Giày SG thuê đất là để tiếp tục thực hiện các hoạt động sản xuất của Cty theo chức năng kinh doanh sau cổ phần hóa. Việc cổ phần hóa không phải là quá trình “hóa” đất của Nhà nước (tài sản công) thành đất của tư nhân. Thực tế, Cty Giày SG chỉ sử dụng một phần được Nhà nước cho thuê, hiện Cty đã tạm ngừng hoạt động một số mảng kinh doanh, chỉ sử dụng một phần đất được thuê để làm văn phòng, kho chứa máy móc thiết bị, phần còn lại bị bỏ trống hoặc cho thuê thu lợi trái phép.
Trong quá trình sử dụng đất, Cty Giày SG đã nhiều lần vi phạm như cải tạo, sửa chữa công trình không phép, cho thuê tài sản gắn liền với đất trái phép. Mục đích sử dụng đất từ khi cho Cty Giày SG là doanh nghiệp Nhà nước sử dụng để sản xuất, làm văn phòng nay sau khi cổ phần hóa đã được chuyển thành bãi xe của Cty Thành Bưởi.
Cần dẹp bến xe trái phép để xây trường học
Không chỉ vi phạm về việc sử dụng đất, Cty Thành Bưởi đã có rất nhiều các vi phạm khi tổ chức kinh doanh xe tại đây không theo quy hoạch, không được phép của cơ quan có thẩm quyền, không đảm bảo an toàn về phòng cháy chữa cháy… Các vi phạm này gây mất an toàn cho dân cư xung quanh, gây ách tắc giao thông, tạo sự bức xúc cho nhân dân trong khu vực. Các vi phạm của Cty Thành Bưởi rồi sẽ được các cơ quan có thẩm quyền xử lý nghiêm minh để chấm dứt tình trạng xe dù, bến cóc, bến xe trá hình. Nhưng vấn đề lớn nhất hiện nay là hơn 10.000 mét vuông đất của Cty Giày SG đang được sử dụng không hiệu quả, không đúng mục đích, hoặc bỏ trống, không được khai thác để đem lại nguồn thu cho Nhà nước. Sử dụng đất của Nhà nước cho thuê kiếm lời, nhưng hiện nay Cty Giày SG vẫn đang trả tiền thuê cho Nhà nước theo đơn giá thuê từ năm 2007 (?). Tại sao các cơ quan quản lý Nhà nước chưa xử lý thu hồi đất của Cty Giày SG? Nếu ước tính theo giá thị trường 100 triệu đồng/mét vuông (đất mặt tiền), khi đấu giá khu đất này Nhà nước sẽ thu được hơn 1.000 tỷ đồng.
Khi người dân bức xúc phản ánh đến bến xe hoạt động tại đây, UBND quận 10, TP.HCM đã tổ chức kiểm tra và phát hiện hàng loạt vi phạm của Cty TNHH Thành Bưởi, như giữ xe quá giá quy định. Cụ thể ngày 5/8/2016, Tổ kiểm tra liên ngành phát hiện Cty TNHH Thành Bưởi thu phí giữ xe gắn máy vượt quá giá quy định và đã ra quyết định xử phạt 3.000.000 đồng và đình chỉ 3 tháng (kể từ ngày 22/8/2016) hoạt động bãi giữ xe này. Chưa hết, qua kiểm tra, phát hiện sai phạm tại Cty Thành Bưởi, UBND quận 10 cũng đã xử phạt 4.500.000 đồng về lĩnh vực an ninh trật tự, an toàn xã hội, phòng chống tệ nạn xã hội, phòng cháy và chũa cháy… Thành Bưởi có phải là bãi xe trá hình tại số 419 Lê Hồng Phong, phường 2, quận 10 ? Theo ý kiến của Phòng Kinh tế, UBND quận 10, thì có thể củng cố việc chứng minh Cty TNHH Thành Bưởi kinh doanh bãi đỗ xe, trạm dừng nghỉ không theo quy hoạch của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền dựa trên cơ sở pháp lý là căn cứ quy định tại Khoản 5, Điều 13 Nghị định 86/2014/NĐ-CP ngày 10/9/2014 của Chính phủ về kinh doanh vận tải bằng xe ôtô. Là đơn vị kinh doanh vận tải phải có nơi đỗ xe phù hợp với phương án kinh doanh và đảm bảo các yêu cầu về an toàn giao thông, phòng chống cháy nổ và vệ sinh môi trường theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, trong phương án kinh doanh của Cty Thành Bưởi, thì nơi đỗ xe là tại xã Bình Hưng, huyện Bình Chánh. Nhưng hiện tại Cty TNHH Thành Bưởi làm bãi đỗ xe tại địa điểm số 419 Lê Hồng Phong, phường 2, quận 10 là không đúng với phương án kinh doanh. Chưa hết, bãi đỗ xe tại 419 Lê Hồng Phong, phường 2, quận 10 cũng chưa được quy hoạch của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền.
Cũng theo ý kiến của các phòng chức năng UBND quận 10, thì tại địa điểm số 419 Lê Hồng Phong, phường 2, quận 10, Cty Thành Bưởi nhận đặt chỗ qua điện thoại và xác nhận đặt chỗ cho từng hành khách, là vi phạm quy định Thông tư 63/2014/TT-BGTVT ngày 7/11/2014 của Bộ GTVT. Theo văn bản mới đây gửi UBND TP.HCM (ngày 21/9/2016), Chủ tịch UBND quận 10, TP.HCM - Nguyễn Đức Trọng nêu quan điểm rằng: “Việc hình thành, kinh doanh bến xe, bãi xe trá hình tại địa chỉ 419 Lê Hồng Phong, phường 2, quận 10 (nơi dân cư tập trung đông đúc) là hành vi trái pháp luật, không được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép, không phù hợp với quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch hệ thống bến xe, chỉ tiêu quy hoạch kiến trúc tại khu vực và tạo bức xúc lớn trong cử tri, nhân dân khu vực và thành phố. Việc hoạt động vận tải hành khách khối lượng lớn, tập trung của Cty TNHH Thành Bưởi gây hệ lụy cho khu vực, đó là ách tắc giao thông, phức tạp về an ninh trật tự, gây áp lực lớn về hạ tầng đô thị tại khu vực này và xung quanh các quận 3 và 5. Do đó UBND quận 10 không đồng ý việc hình thành, kinh doanh bến xe, bãi đỗ xe trá hình tại khu vực này”. Qua kiểm tra thực tế, UBND quận 10 đã kiến nghị lên UBND TP.HCM để xử lý việc Cty Giày SG sử dụng đất tại số 419 Lê Hồng Phong, phường 2, quận 10 đã để xảy ra nhiều sai phạm. Cty Giày SG ký hợp đồng hợp tác kinh doanh với Cty Thành Bưởi để cùng khai thác và sử dụng văn phòng, nhà xưởng để kinh doanh phương tiện vận tải tại số 419 Lê Hồng Phong, phường 2, quận 10 là sai với quy hoạch được duyệt.
UBND quận 10 kiến nghị UBND TP.HCM chấm dứt cho thuê đất, thu hồi diện tích đất hơn 10.936 mét vuông tại số 419 Lê Hồng Phong, phường 2, quận 10. Trong đó, trước mắt thu hồi và bàn giao 4.500 mét vuông khu vực liên quan đến hoạt động bến xe trá hình của Thành Bưởi, giao đất cho UBND quận 10 để xây dựng trường học, vì hiện nay cụm liên phường 1, 2, 3, 9, 10 và 11, quận 10 không có trường trung học cơ sở.
