Xăm mình - không chỉ là trào lưu?

Khi thợ xăm thành… nghệ sỹ

Xăm mình - không phải một trào lưu mới, trên thế giới xăm mình là môn nghệ thuật lâu đời xuất phát từ các bộ tộc xa xưa của nhiều nước. Còn ở Việt Nam, xăm mình là cổ tục tồn tại lâu nhất và phát triển mạnh vào thời nhà Trần. Thời đó, những người xăm mình đều là những chiến binh dũng cảm, gan dạ. Theo thời gian, xăm mình tồn tại và phát triển giữa những ánh nhìn tiêu cực của xã hội, thú chơi này cũng có lúc thăng lúc trầm. Vào những năm 80, xăm mình được coi là “mất dạy”, “giang hồ”, luôn bị mọi người kì thị, chê bai. Đến những năm gần đây, xăm mình mới thực sự được đón nhận và trở thành trào lưu hot trong giới trẻ.

Hiện nay, ở Việt Nam nghệ thuật xăm mình đang ngày càng phát triển, nó không chỉ dành cho những người có phong cách nghệ sĩ, cá tính, dân anh chị mà nó còn tiếp cận được đến tất cả mọi người từ già đến trẻ, nam hay nữ miễn là có sự yêu thích tự do và sáng tạo. Vốn nghề xăm không nhận được sự ủng hộ và thiện cảm từ xã hội nhưng các thợ xăm mình Việt Nam đang ngày càng cố gắng học hỏi, trau dồi kỹ năng để phát triển cộng đồng, chứng minh công việc họ đang làm được công nhận như một loại hình nghệ thuật cũng như nghề nghiệp chuyên nghiệp để kiếm sống. 

Xăm mình cũng giống như vẽ hình nhưng không phải vẽ trên giấy mà là vẽ trên da thịt người. Người hành nghề xăm nói không sai thì là một nghệ sĩ, họ dùng sức sáng tạo của mình để phác hoạ ra những ý tưởng, lên bố cục rồi mới thực hiện xăm trên cơ thể. Giờ đây không khó để bắt gặp các bạn trẻ với hình xăm đủ hình thù, màu sắc trên cơ thể, người có 1, 2 hình, người từ đầu đến chân xăm kín cũng có. Nếu trước kia chủ yếu là đàn ông xăm với những hình như bọ cạp, rồng phượng… thì giờ phụ nữ cũng đến xăm mình khá nhiều với hoạt tiết nhẹ nhàng hơn như ngôi sao, cánh bướm, cánh hoa… Hình xăm thường được “toạ độ” ở những vị trí dễ thấy trên cơ thể như cổ tay, cánh tay, lưng, cổ… hay những chỗ kín đáo hơn như ngực, gáy, bụng. Nhìn chung có thể xăm được ở bất kì chỗ nào trên cơ thể, một vài người còn gây sợ hãi khi xăm lên mặt hay xăm tròng mắt. Các loại hình xăm mình ngày nay ngoài xăm mực xanh đen cổ điển còn có xăm sữa, xăm phản quang, xăm 3D hay phun màu.

Theo thời gian, xăm mình đang dần gạt bỏ được những định kiến xấu, được nhìn nhận như một loại hình nghệ thuật còn những người hành nghề xăm được coi là các nghệ sĩ...

Là kỷ niệm, là nỗi đau, là sự trưởng thành…

Không thể phủ nhận, dù đến bây giờ khi xã hội đã cởi mở hơn với việc xăm mình, nhưng không thể chối bỏ được tất cả những định kiến về nó. Vẫn có nhiều người coi xăm mình là hư hỏng, ăn chơi hay gọi đó là thú chơi “ngông” của giới trẻ. Họ nói có cái đúng có cái sai bởi không phải tất cả hình xăm đều để thể hiện ta đây ăn chơi, ngông cuồng, hổ báo mà đằng sau đó còn có những ý nghĩa không phải ai cũng biết.

Tôi có người bạn vốn dĩ trước giờ không hề xăm mình, cũng không có hứng thú với việc xăm, bẵng đi 1 thời gian khi gặp lại tôi khá bất ngờ khi thấy trên người bạn có hình xăm khá to ở trước ngực với hình ảnh cha mẹ và câu “Đi khắp thế gian không ai tốt bằng mẹ / Gánh nặng cuộc đời không ai khổ hơn cha”. Gặng hỏi sao tự nhiên lại nổi hứng đi xăm thế này, khi nghe câu trả lời đã khiến tôi hết sức ngỡ ngàng: “Không phải nổi hứng, chỉ là muốn dùng hình xăm để nhắc nhở bản thân mình về công sinh thành của bố mẹ, yêu thương, chăm sóc họ trước khi quá muộn”. Hoá ra nhà cậu ấy có chuyện, mẹ bỗng nhiên đổ bệnh mặc dù trước giờ rất khoẻ, cậu ấy vốn là con người của công việc lúc nào cũng dành chủ yếu thời gian cho công việc, cho xã hội mà rất ít khi dành thời gian cho gia đình. Đến khi mẹ bệnh cậu ấy mới hiểu ra rằng thời gian dành cho gia đình, bố mẹ là quan trọng nhất vì thế nên cậu đã đi xăm hình lên trước ngực trái giống như luôn để bố mẹ trong tim. Hình xăm vĩnh viễn trên người vừa như 1 lời nhắc nhở mà cũng vừa như 1 bài học mà cậu ấy sẽ khắc ghi cả đời.

Bạn M.T (22 tuổi, Vĩnh Phúc) thì có hình xăm 3D cả gia đình kín lưng, mặc cho những cái nhìn tò mò, dòm ngó hay những lời dị nghị, bạn vẫn rất tự hào về hình xăm của mình. M.T tâm sự: “Gia đình mình có ba người, không may bố mình bị tai nạn giao thông nên đã mất, giờ chỉ còn có hai mẹ con nương tựa lẫn nhau, mình đã thành trụ cột gia đình từ khi 18 tuổi. Mình xăm hình ảnh gia đình lên lưng để lưu giữ mãi hình ảnh gia đình khi còn đầy đủ cả bố lẫn mẹ”. Khi hỏi xăm kín lưng như vậy có đau không, M.T trả lời: “Không đau đâu, những cơn đau của kim xăm không là gì so với nỗi đau mất người thân”. Và như thế, với nhiều người hình xăm không phải thú chơi “ngông”, không phải để ra vẻ dân chơi, không phải xăm theo trào lưu. Mà sau mỗi hình xăm của họ đều có những câu chuyện riêng, những nỗi buồn, niềm vui sâu kín, mà chỉ bản thân họ mới hiểu được.

Khi gặp gỡ và nói chuyện với thợ xăm P.A, một thợ xăm lâu năm làm việc tại Hà Nội, chị đã kể câu chuyện hành nghề của mình. Chị kể làm thợ xăm lâu năm chị đã gặp rất nhiều khách, từ già đến trẻ, đủ độ tuổi, giới tính, có những người chỉ xăm những hình nhỏ chỉ nửa tiếng là xong, cũng có những hình phải đến 3 tuần chị mới xong. Chị nói mỗi người đến xăm đều có lí do riêng, có người xăm chơi, xăm cho vui, xăm kỉ niệm… hay xăm đổi vận cũng có. Có cô khách cứ khi nào làm ăn thất bát một chút là lại đi xăm mình, cô nói làm như thế cho phong thuỷ, khi xăm xong thì việc làm ăn cũng sẽ thuận lợi trở lại, vì thế trên người cô đã có khoảng gần chục hình xăm nho nhỏ. Có nhiều khách tin vào tâm linh nên mỗi hình xăm của họ đều mang ý nghĩa tâm linh nhất định. Họ không chỉ muốn lưu giữ những thứ thiêng liêng trong tâm trí mà còn muốn lưu giữ trên da thịt mình. Chị cũng ấn tượng với những khách xăm sống, không cần gây tê, khi tâm sự với khách chị mới biết là cuộc đời họ đã trải qua rất nhiều đau đớn nên không còn gì đau đớn hơn, khi chị xăm cho những khách như vậy chị còn phải vã mồ hôi vì sợ hãi. 

Những khách hàng đến xăm bên cạnh những người đứng tuổi, khách hàng chủ yếu là các bạn trẻ. Giới trẻ giờ đây xăm rất nhiều, cứ 10 người thì đến 4 người có hình xăm. Mỗi bạn trẻ xăm mình đều có những lí do riêng, 1 số bạn khi mới đến tuổi 18 chông chênh bước ra đời đã tự kỉ niệm cho dịp “trưởng thành” của mình bằng những hình xăm. Nhiều bạn trẻ xăm những hình ảnh, câu nói thể hiện lý tưởng, biểu tượng sống mà họ theo đuổi như để nhắc nhở bản thân sẽ làm được. Nhiều bạn xăm mình vì tính thẩm mỹ, xăm để che đi những khuyết điểm của bản thân, những vết sẹo, vết bỏng hay xăm để thấy đẹp hơn. 

Bên cạnh những lí do trên, còn vô số câu chuyện bi hài xung quanh những hình xăm. Nhiều bạn trẻ chỉ vì hình xăm trên cơ thể mà đã mất đi nhiều cơ hội cả về sự nghiệp và tình cảm. Câu chuyện của bạn H.T (21 tuổi, Hà Nội), bạn kể về sự hối hận của mình khi xăm ngày kỉ niệm tình yêu của bạn và người yêu trên cổ để đến giờ khi chia tay đường ai nấy đi thì hình xăm vẫn còn ở đó, bạn tâm sự: “Nếu được quay lại thì mình sẽ không bao giờ làm như vậy, đấy là 1 quyết định bồng bột của mình để giờ đây mình hối hận, mình sẽ đi xoá dù biết sẽ để lại sẹo, coi như là một bài học trong đời”. Hay có những bạn trẻ dù mới học cấp 2, cấp 3 những đã thể hiện thú chơi “ngông” của mình khi mà xăm kín người với những hình rồng phượng, hổ báo. Sành điệu, ăn chơi đâu không thấy mà chỉ thấy những cái lắc đầu ngán ngẩm của người lớn cùng với những thầy cô trong trường. Tự hỏi sau này khi suy nghĩ đã chín chắn hơn liệu các em có hối hận với những hình xăm vĩnh viễn trên người này không, cho dù có hối hận thì liệu có thể thay đổi được gì? 

Để trả lời cho câu hỏi xăm mình liệu có phải thú chơi “ngông”? Câu trả lời đó là tuỳ thuộc vào mỗi chủ nhân của những hình xăm, không thể đánh đồng cộng đồng xăm mình là thú chơi “ngông” được. Đối với bản thân mình, xăm mình là một loại hình nghệ thuật. Mỗi hình xăm không phải chỉ là hình ảnh vô tri vô giác mà nó cũng như mỗi con người đều có câu chuyện ẩn sau đó mà không phải ai cũng biết. Hình xăm vừa thể hiện niềm vui, nỗi buồn, lại vừa như lời nhắc nhở, những lý tưởng sống, những điều mà bản thân luôn tin vào nhưng đôi khi hình xăm cũng là những sự hối hận, bồng bột, sai lầm của tuổi trẻ, của cuộc đời. Vì vậy các bạn trẻ hãy suy nghĩ thật kĩ trước khi quyết định xăm mình để không phải nuối tiếc về sau…