- Luật sư Lê Thị Thùy - Đoàn Luật sư TP Hà Nội tư vấn: Căn cứ Điều 26 Luật Trẻ em 2016, trẻ em có quyền được bảo vệ dưới mọi hình thức để không bị bóc lột sức lao động; không phải lao động trước tuổi, quá thời gian hoặc làm công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm theo quy định của pháp luật; không bị bố trí công việc hoặc nơi làm việc có ảnh hưởng xấu đến nhân cách và sự phát triển toàn diện của trẻ em.
Bên cạnh đó, theo khoản 7 Điều 4 Luật Trẻ em 2016, bóc lột trẻ em là hành vi bắt trẻ em lao động trái quy định của pháp luật về lao động; trình diễn hoặc sản xuất sản phẩm khiêu dâm; tổ chức, hỗ trợ hoạt động du lịch nhằm mục đích xâm hại tình dục trẻ em; cho, nhận hoặc cung cấp trẻ em để hoạt động mại dâm và các hành vi khác sử dụng trẻ em để trục lợi.
Đồng thời, tại khoản 3 Điều 6 Luật Trẻ em 2016 quy định rõ hành vi xâm hại tình dục, bạo lực, lạm dụng, bóc lột trẻ em là hành vi bị pháp luật nghiêm cấm.
Như vậy, căn cứ theo các quy định nêu trên thì hành vi bắt trẻ em đi ăn xin là hành vi vi phạm pháp luật. Theo đó, căn cứ vào tính chất, mức độ vi phạm người có hành vi tổ chức, bắt ép trẻ em xin ăn sẽ bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.
Cụ thể, căn cứ theo khoản 2 Điều 23 Nghị định 130/2021/NĐ-CP quy định, phạt tiền từ 10 - 15 triệu đồng đối với một trong các hành vi tổ chức, ép buộc trẻ em đi xin ăn; cho thuê, cho mượn trẻ em hoặc sử dụng trẻ em để xin ăn.
Bên cạnh đó, đối tượng có hành vi bắt trẻ em đi ăn xin còn bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm lạm dụng, bóc lột trẻ em, sử dụng trẻ em để xin ăn; buộc chịu mọi chi phí để khám bệnh, chữa bệnh (nếu có) cho trẻ em đối với hành vi vi phạm lạm dụng, bóc lột trẻ em, sử dụng trẻ em để xin ăn.
Mức phạt trên là mức phạt đối với cá nhân; đối với tổ chức vi phạm mức phạt gấp hai lần mức phạt đối với cá nhân.
Như vậy, hành vi ép buộc trẻ em đi ăn xin có thể bị xử phạt hành chính với mức phạt từ 10 - 15 triệu đồng đối với cá nhân và từ 20 - 30 triệu đồng đối với tổ chức.
Nếu hành vi bắt ép trẻ em đi ăn xin đạt đến mức tội phạm, người vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Theo đó, tùy theo tính chất, mức độ cụ thể của hành vi trên thực tế mà người tổ chức, bắt ép trẻ em ăn xin có thể bị xử lý hình sự về một trong các tội sau:
Tội hành hạ người khác với mức phạt tù cao nhất lên đến 3 năm tù (Điều 140 Bộ luật Hình sự).
Tội vi phạm quy định về sử dụng người lao động dưới 16 tuổi với mức phạt tù cao nhất lên đến 12 năm tù (Điều 296 Bộ luật Hình sự).
Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác với mức hình phạt cao nhất lên đến tù chung thân (Điều 134 Bộ luật Hình sự).
Ngoài ra, trong trường hợp, cha mẹ hay người thân ép buộc con mình đi ăn xin hoặc lang thang kiếm sống thì sẽ bị phạt tiền từ 20 - 30 triệu đồng theo quy định tại khoản 3 Điều 58 Nghị định 144/2021/NĐ-CP. Đồng thời, cha mẹ có thể sẽ bị hạn chế quyền nuôi con theo quy định tại Điều 85 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014.