Nhiều vướng mắc
Năm 2012, Hợp tác xã Dịch vụ điện năng và cấp nước sinh hoạt nông thôn Hoàng Xá (HTX Hoàng Xá) địa chỉ tại xã Hoàng Xá, (Thanh Thủy, Phú Thọ) nhận bàn giao và cam kết trả nợ dự án năng lượng nông thôn II (dự án REII) từ Sở Công thương Phú Thọ với giá trị tài sản 3,6 tỷ đồng, đến năm 2026. Sau 7 năm vận hành, đến năm 2019, HTX Hoàng Xá đã thực hiện trả nợ dự án REII theo đúng tiến độ quy định, ước đạt 2,1 tỷ đồng; số nợ còn lại khoảng 1,5 tỷ đồng.
Những ngày gần đây, hàng trăm hộ dân ở xã Hoàng Xá ký vào đơn tập thể gửi lên chính quyền địa phương đề nghị bàn giao hệ thống lưới điện từ HTX Hoàng Xá về cho ngành điện quản lý.
Lý do là nhiều tháng nay chỉ số điện kinh doanh và sinh hoạt của các hộ trong xã tăng cao bất thường, khiến người dân bức xúc. Điển hình như hộ ông Nguyễn Chí Vịnh (khu 12), tháng 7 đóng 3,8 triệu đồng, tiền điện trước đó khoảng 1,8 triệu đồng; gia đình ông Lê Tuấn Thanh hàng tháng nộp khoảng 1 triệu đồng tiền điện, tháng 7 và 8 phải nộp lên đến gần 2 triệu đồng. Đáng chú ý, tiền điện tăng cao nhưng nhiều hôm điện yếu, không thể nấu cơm, dùng quạt; thậm chí bị mất điện đột ngột.
Trước những bức xúc của người dân, HTX Hoàng Xá đã gửi lời xin lỗi khách hàng về những sự cố đã xảy ra và giải thích, việc tăng chỉ số công tơ điện là do hệ thống đường dây tại một số khu vực chưa được đầu tư kinh phí để sửa chữa nâng cấp làm ảnh hưởng đến chất lượng điện. Bên cạnh đó, do đỉnh điểm của nắng nóng nên nhu cầu sử dụng điện của người dân tăng cao đột biến, khiến chỉ số công tơ điện nhiều lên.
Theo UBND xã Hoàng Xá, chủ trương bàn giao hệ thống lưới điện hạ áp nông thôn về cho ngành điện quản lý đã có từ năm 2015, nhưng do còn vướng mắc ở hồ sơ, giấy tờ, thủ tục nên chưa thể bàn giao. Trong đó, nguyên nhân chủ yếu là do việc chưa thống nhất được chính xác giá trị tài sản giữa các bên liên quan để chuyển giao lại cho ngành điện.
Chủ tịch UBND xã Hoàng Xá Đào Công Thọ nhấn mạnh, dù chưa xảy ra biến cố lớn nhưng do các thành viên HTX trình độ chuyên môn kỹ thuật để vận hành còn hạn chế; bảo dưỡng hệ thống điện hạ áp chưa được quan tâm, đầu tư, nâng cấp nên trong quá trình sử dụng cũng phát sinh sai sót ngoài ý muốn. Chúng tôi chỉ mong việc bàn giao lưới điện được nhanh chóng hoàn thành.
Cùng chung mong muốn được bàn giao hệ thống điện REII và công trình điện do HTX Hoàng Xá bỏ chi phí đầu tư, ông Nguyễn Trọng Nghĩa, Giám đốc HTX Hoàng Xá cho biết, HTX đã đầu tư 8km đường dây hạ áp (định giá năm 2015, trị giá gần 1,8 tỷ đồng); 6/2019, HTX đã đầu tư thêm trạm biến áp mới trị giá 700 triệu đồng và gần 1km đường dây hạ áp mới khoảng 120 triệu đồng.
Như vậy, ngoài tài sản REII, đến nay HTX Hoàng Xá đã đầu tư hơn 2,5 tỷ đồng (sau khi tính khấu hao tài sản, định giá đến nay còn khoảng 1,5 tỷ đồng). Bên cạnh, hàng tháng phải chi trả khoảng 300 triệu đồng tiền điện theo chỉ số tiêu dùng, thì HTX còn phải trích một khoản đầu tư khá lớn vào việc duy tu, bảo dưỡng và thay thế các hạng mục bị hư hỏng.
“Mặc dù HTX đầu tư khoản kinh phí khá lớn lắp đặt máy biến áp, kéo đường dây mới nhưng qua thực tiễn sử dụng, chúng tôi thấy để ngành điện quản lý, vận hành là phù hợp”, ông Nghĩa nói.
| |
| Công nhân ngành điện thực hiện ghi chép thông số kỹ thuật tại trạm biến áp |
Thực hiện chủ trương bàn giao lưới điện hạ áp nông thôn cho ngành điện quản lý, UBND tỉnh đã có văn bản chỉ đạo các sở, ngành, UBND các huyện, thành thị, các đơn vị và các địa phương đến hết năm 2015 hoàn thành việc bàn giao, tiếp nhận 100% số xã trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, đến nay tỉnh vẫn còn 20 HTX dịch vụ điện năng chưa bàn giao ngành điện lực quản lý.
Lý do kéo dài bàn giao là do việc hoàn trả vốn đầu tư cho các HTX chưa thống nhất được cách hoàn trả đầu tư giữa các HTX dịch vụ điện năng và ngành điện. Bên cạnh đó, các HTX còn băn khoăn về việc giải quyết việc làm và các chế độ bảo hiểm cho người lao động.
Nhanh chóng hoàn vốn cho đơn vị bàn giao
Thực tế cho thấy, mặc dù trong quá trình quản lý vận hành các HTX dịch vụ điện năng đã có nhiều nỗ lực nâng cao chất lượng lưới điện phục vụ nhân dân, song do hệ thống điện nông thôn đa phần được đầu tư xây dựng cách đây cả chục năm, qua nhiều năm sử dụng, ít được đầu tư sửa chữa lớn nên đã bộc lộ nhiều bất cập.
Ông Nguyễn Mạnh Hùng, Giám đốc Sở Công thương Phú Thọ cho biết, trong thời gian tới Sở Công Thương tỉnh sẽ chỉ đạo 100% các HTX dịch vụ điện năng bàn giao hệ thống lưới điện hạ áp nông thôn về cho ngành điện quản lý.
Trước mắt, Sở Công thương tỉnh sẽ quyết liệt chỉ đạo các HTX dịch vụ điện năng hoạt động yếu kém hiệu quả bàn giao sang cho ngành điện quản lý; các HTX dịch vụ điện năng khác sẽ chuyển giao sau, đảm bảo đúng quy định của pháp luật. Sở cũng sẽ phối hợp với UBND các huyện, thành, thị tăng cường giám sát đối với các HTX dịch vụ điện năng hiện đang hoạt động.
Theo ông Hùng, để việc bàn giao lưới điện hạ áp nông thôn sớm hoàn thành và đạt hiệu quả cao, trong thời gian tới rất cần sự vào cuộc quyết liệt hơn nữa của các cấp ngành, đơn vị liên quan.
Cụ thể, đối với các xã thuộc dự án REII và các xã ngoài dự án REII hoạt động kém hiệu quả, chính quyền các địa phương cần phối hợp với Hội đồng định giá của tỉnh, công ty Điện lực để chỉ đạo bàn giao dứt điểm; đồng thời, giải quyết kịp thời những khó khăn vướng mắc trong quá trình bàn giao cũng như việc định giá tài sản; có biện pháp xử lý kịp thời đối với các đơn vị cố tình gây khó khăn, không hợp tác, cản trở việc bàn giao.
Sở Công thương cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ các huyện, thành, thị và công ty điện lực nhằm tháo gỡ triệt để các khó khăn vướng mắc trong quá trình bàn giao lưới điện; cùng với Hội đồng định giá tài sản lưới điện hạ áp nông thôn tỉnh đẩy nhanh tiến độ thẩm định trình UBND tỉnh phê duyệt.
“Với những đơn vị được đầu tư từ dự án REII, vướng mắc lớn nhất khi bàn giao lưới điện là phát sinh chênh lệch giữa dư nợ vay ngân hàng thế giới và giá trị còn lại sau bàn giao, ngành sẽ tổng hợp báo cáo UBND tỉnh đề xuất với các bộ, ngành xem xét giải quyết; đồng thời, tham mưu cho UBND tỉnh có văn bản đề nghị Tổng công ty Điện lực miền Bắc có kế hoạch sớm bố trí nguồn vốn để Công ty Điện lực Phú Thọ hoàn trả vốn cho các đơn vị bàn giao để các hợp tác xã chuyển đổi mô hình sản xuất kinh doanh”, ông Hùng nhấn mạnh.
Theo Giám đốc HTX Hoàng Xá Nguyễn Trọng Nghĩa: Điện lực Phú Thọ đã tiếp nhận và chốt chỉ số công tơ do HTX quản lý từ ngày 9/10. Đến ngày 21/10, toàn bộ hệ thống điện dự án REII và 8km đường dây của HTX đã được kiểm kê và bàn giao cho ngành điện”.
“Chúng tôi chỉ mong giá trị tài sản của HTX định giá đến nay còn khoảng 1,5 tỷ đồng sẽ được chi trả sớm để HTX tái đầu tư và ngành điện tạo điều kiện sử dụng lao động tại chỗ (12 công nhân viên của HTX Hoàng Xá) nhằm giải quyết bài toán việc làm sau khi bàn giao lưới điện từ HTX về ngành điện”, ông Nghĩa bày tỏ.
Từ năm 2008 đến hết tháng 6/2019, Sở Công thương tỉnh Phú Thọ đã chỉ đạo bàn giao tài sản lưới điện hạ áp nông thôn ở 233/253 xã sang cho Công ty Điện lực Phú Thọ tiếp nhận quản lý; trong đó có 86 xã tham gia dự án REII, 147 xã ngoài dự án REII, chiếm tỷ lệ 93%.