Văn hóa lễ hội Điện Biên có vô vàn những điều đặc biệt khác nhau. Mỗi lễ hội lại có một nét riêng khiến người ta ấn tượng và nhớ mãi không quên. Đây là nơi gặp gỡ và cư trú của 21 dân tộc anh em: Kinh, Thái, Mông, Tày, Nùng… với phần lớn là người dân tộc Thái nên nền văn hoá có một sự giao thoa, chắt lọc một cách tinh tế mà thể hiện rõ nhất ở các lễ hội.
Cùng với những vẻ đẹp nơi núi rừng Tây Bắc, Điện Biên được biết đến với những lễ hội đặc sắc như lễ hội Thành Bản Phủ, Lễ hội Hạn Khuống và đặc biệt phải nói đến là lễ hội Hoa Ban.
Lễ hội Hạn Khuống
 |
Lễ hội Hạn Khuống |
Đây là một hoạt động văn hóa được đánh giá là lành mạnh, có sự sáng tạo, vui chơi thông qua những lời hát chuyện kể với một không khí ấm cúng của người dân tộc Thái sinh sống tại Điện Biên. Đây là một trong những lễ hội được tổ chức vào khoảng giữa của tháng 11 tức là thời điểm giữa mùa thu và mùa đông.
Tại đây, các thanh niên nam thanh, nữ tú sẽ dựng một chiếc sàn cao chừng 1,5m với hàng rào bao quanh bằng loại phên tre đan hình thoi và chỉ chừa ra khoảng không gian để ra vào sàn. Và lễ hội này sẽ được tổ chức khi bếp lửa đã lên hồng vào ban đêm. Tất cả các thanh niên nam thanh, nữ tú đến với lễ hội này để hát hò, tìm hiểu và làm quen với nhau. Và những màn hát đối đáp sẽ diễn ra cho tới tận khi trời sáng thì mọi người mới chia tay nhau để ra về. Đến đêm hôm tiếp theo, lễ hội Hạn Khuống sẽ do bên gái tổ chức. Tuy nhiên thì đêm này thực chất là tổ chức một cuộc vui để các thanh niên nam nữ tìm hiểu bạn đời cho mình.
Lễ hội Thành Bản Phủ
 |
Lễ hội Thành Bản Phủ |
Lễ hội này được tổ chức vào 2 ngày 24 – 25/2 âm lịch. Đây là lễ hội được tổ chức để tưởng nhớ đến công lao của vị lãnh tụ Hoàng Công Chất đã chiến đấu hết mình trong cuộc chiến với giặc Phẻ vào thế kỷ 18 khi chúng chiếm đóng Mường Then – Điện Biên. Đồng thời cũng là để tưởng nhớ đến cả các vị tướng khác như tưởng Khanh, tướng Ngải và toàn bộ nghĩa quân.
Bắt đầu lễ hội Thành Bản Phủ sẽ được khai hội bằng những tiếng trống rền vang vô cùng khí thế và oai hùng. Tiếp theo sẽ đến nghi thức Chào Cờ và mặc niệm để tưởng nhớ đến các vị anh hùng, liệt sỹ đã hy sinh để tổ quốc thanh bình như hôm nay.
Lễ hội Thành Bản Phủ gồm phần lễ và phần hội. Phần lễ được bắt đầu bằng rước kiệu, múa rồng trang trọng; sau đó là phần dâng hương, đọc chúc văn kể lại quá trình đấu tranh đánh đuổi giặc ngoại xâm và giữ bản làng của thủ lĩnh tướng quân Hoàng Công Chất. Phần hội được tổ chức với nhiều hoạt động văn hóa nghệ thuật, trò chơi thể thao truyền thống của đồng bào các dân tộc vùng Tây Bắc.
Lễ hội Hoa Ban
 |
Lễ hội Hoa Ban |
Trong tất cả các lễ hội thì lễ hội Hoa Ban là lễ hội truyền thống và đặc sắc lâu đời của người dân Tây Bắc và được tổ chức quy mô nhất Điện Biên vào tháng ba hàng năm.
Lễ hội hoa Ban hay còn gọi là lễ hội Xên Mường được người Thái ở Tây Bắc tổ chức vào dịp tháng 3 dương lịch, khi hoa ban bắt đầu nở trắng cả núi rừng Tây Bắc. Lễ hội thể hiện tấm lòng tôn kính tri ân của nhân dân tưởng nhớ công lao to lớn của các vị nhân thần tiền bối và cầu cho quốc thái, dân an, bản mường no ấm, quanh năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, gia đình hạnh phúc.
