Người Nhật Bản rất thích tắm, đặc biệt là tắm ngâm bồn đã trở thành thói quen, một nét văn hóa. Họ yêu thích việc tắm bồn hơn bất kỳ dân tộc nào khác vì nước Nhật có nhiều núi lửa và có nhiều suối nước nóng. Cũng chính vì vậy mà trong mỗi gia đình người Nhật hấu hết đều phải có bồn tắm, dù nhà có nhỏ.
Có rất nhiều hình thức tắm khác nhau ở Nhật Bản. Ngoài bồn tắm ở nhà mà gia đình nào cũng có thì còn có nhiều hình thức tắm khác như nhà tắm công cộng (sento), phòng tắm hơi, suối nước nóng (onsen), spa đá nóng… Ngay cả người nước ngoài cũng rất thích văn hóa Ofuro này. Tuy nhiên, văn hóa Ofuro có rất nhiều điều kỳ lạ có thể gây sốc đối với người nước ngoài.
Tắm để thư giãn
Trong tiếng Nhật, Ofuro có nghĩa là tắm bồn, vì vậy chúng ta có thể hiểu đại khái cụm từ này là ngâm mình trong bồn tắm. Tuy nhiên nét lạ trong cách tắm Ofuro ở Nhật Bản chính là nước trong bồn sẽ được lần lượt từng thành viên trong gia đình dùng chung, không được thay nước cho đến khi người cuối cùng trong gia đình ngâm mình và thư giãn trong bồn tắm xong.
Khi nói đến tắm, chúng ta chỉ có thể nghĩ đó là hành động tắm, tắm cho sạch sẽ, tắm để loại bỏ vết bẩn trên cơ thể. Còn đối với người Nhật, tắm bồn là để thư giãn. Phong tục này đã có từ thời xa xưa. Ngày ấy, bồn tắm được làm bằng loại gỗ rất tốt và chắc chắn có tên gọi Hinoki.
Sau một ngày làm việc, học hành mệt mỏi, chúng ta chỉ muốn về ngay ngôi nhà của mình, xối nước cho mát mẻ, thoải mái. Thế nhưng, đối với người Nhật, tắm không chỉ là tắm, mà còn là cả một nét văn hóa.
| |
Ofuro là kiểu tắm thư giãn cùng ngâm mình trong nước ấm chứa trong bồn tắm bằng gỗ. |
Theo truyền thống ở Nhật, để tắm Ofuro thì nước nóng phải được giữ qua đêm, sang ngày hôm sau mới được thay nước. Tắm Ofuro đặc biệt ở chỗ là tất cả mọi thành viên trong gia đình sẽ lần lượt vào đó ngâm mình thư giãn, không được thay nước khác cho tới thành viên cuối cùng.
Lần lượt từng thành viên sẽ vào bồn theo vai vế từ cao xuống thấp - người chủ gia đình (thường là người bố) sẽ sử dụng nước tắm đầu tiên, sau đó đến người mẹ rồi đến những người con.
Nước trong các bồn tắm phải đạt từ 38 đến 42 độ, người phụ nữ trong gia đình phải chất củi vào lò liên tục để nước luôn nóng ở nhiệt độ nhất định, nước không được quá nóng nhưng cũng không được quá nguội, điều này phụ thuộc rất nhiều vào sự đảm đang và khéo léo của người phụ nữ Nhật ngày xưa. Ngày nay, phụ nữ Nhật không cần phải để củi liên tục nữa vì đã có máy nước nóng lạnh, mọi người có thể tuỳ thích điều chỉnh nhiệt độ phù hợp.
Với cách tắm Ofuro của người Nhật Bản, nhiều người khi nghe đến đều rất lo ngại về vấn đề vệ sinh tuy nhiên để tiến hành cách tắm Ofuro như thế, mọi thành viên trong gia đình phải tắm rửa sạch bằng xà phòng, sau đó rửa sạch lớp xà phòng đó rồi mới được ngâm mình vào bồn Ofuro.
Việc ngâm bồn chỉ kéo dài từ 10 - 20 phút (nếu ngâm lâu hơn sẽ dễ bị choáng). Sau khi ngâm bồn, người Nhật thường uống một cốc nước để bổ sung lượng nước đã thất thoát qua da.
Bên cạnh đó người tắm Ofuro đầu tiên phải luôn giữ nước trong bồn ấm. Vì người Nhật thích tắm với nước hơi nóng nên trong lúc tắm Ofuro bạn phải điều chỉnh độ nóng của nước, không được quá nóng nhưng cũng đừng để nước nguội vì người sau còn ngâm mình trong làn nước ấy. Sau khi tắm Ofuro bạn có thể tắm lại vòi sen nếu thích và muốn đảm bảo vệ sinh.
Người Nhật cho rất nhiều chất tạo mùi thơm giống như dược liệu dể việc ngâm mình chất lượng hơn. Y học đánh giá việc tắm bồn rất tốt cho sức khỏe. Đặc biệt, việc tắm bồn sẽ giúp máu lưu thông tốt, làm da dẻ hồng hào, tăng cường chất lượng giấc ngủ. Làm lỗ chân lông giãn nở, từ đó đào thải các chất bẩn trong cơ thể. Các khớp, cơ bắp được thả lỏng và nghỉ ngơi. Làm ấm cơ thể, xua tan mệt mỏi, giúp tinh thần thư giãn…Có lẽ đây cũng chính là lý do giúp người Nhật sống lâu.
Điểm thú vị kế tiếp của việc tắm Ofuro này chính là bồn tắm. Những bồn tắm ở Nhật được thiết kế sâu hơn, xung quanh bồn tắm vuông cạnh, hình chữ nhật được làm từ gỗ Hinoki dài (cây bách Nhật), với những mảnh gỗ khít lại, giúp nước không thể chảy ra được.
| |
Tuy nhiên với bồn tắm được thiết kế vuông vức như thế khi ngồi xuống sẽ khiến nước bị trào ra và sẽ không đủ nước cho người tắm kế tiếp. Để khắc phục tình trạng này, người Nhật đã để thừa một phần gỗ ra để làm chỗ ngồi, vừa thoải mái, lại có đủ nước tắm cho mọi người.
Để phục vụ cho viêc tắm Ofur, người Nhật còn thiết kế những vật dụng khác, cũng được làm gỗ hinoki, nhằm tạo thuận tiện thoải mái trong quá trình tắm. Khi tắm Ofuro người Nhật không thể thiếu chậu hay gáo nước dùng để dội, rửa, gáo nước theo tên tiếng Nhật là oke.
Bên cạnh đó còn phải có Isu, có nghĩa là ghế ngồi để kì cọ thân thể. Đặc biệt trong các nhà quý tộc ngày xưa không thể thiếu Kaoridama, một loại xà phòng thơm sảng khoái, thư giãn trong khi tắm.
Gây sốc với người nước ngoài
Trên thế giới, có rất nhiều nước sử dụng bồn tắm để tắm, ngâm mình. Nhưng sử dụng bồn tắm giống như Nhật Bản thì hầu như không có. Điều này thật sự rất lạ lẫm với người nước ngoài.
“Tôi thật không thể tin nổi rằng tôi sẽ ngâm mình chung một bồn nước với người khác. Cho dù đó là người thân trong gia đình thì tôi vẫn thấy rất xấu hổ”, một người Indonesia chia sẻ.
“Ở Mỹ tôi đã luôn tắm một mình từ khi còn nhỏ. Vì vậy tôi thấy rất xấu hổ khi tắm chung với mẹ và chị gái.”, nữ giới, hơn 30 tuổi, người Mỹ.
“Tôi sẽ chỉ chọn những khách sạn có bồn tắm ngoài trời riêng mà thôi.”, nữ giới, hơn 20 tuổi, người Singapore.
Khi vào ngâm mình trong bồn tắm, có lẽ ai cũng cảm thấy thoải mái và dễ chịu. Văn hóa tắm Ofuro của Nhật có nhiều điều đặc biệt mà người nước ngoài không hiểu được. Nhiều người cho rằng, không nên áp đặt những quy tắc của riêng Nhật Bản lên tất cả những người nước ngoài.
Ngày nay truyền thống tắm Ofuro của người Nhật trong mỗi gia đình đã dần ít đi, tuy nhiên đổi lại đó là sự hình thành của những bồn nước nóng công cộng, hầu như người Nhật nào cũng thích đến nhà tắm công cộng để cùng ngâm mình vào bồn nước nóng. Ở Nhật Bản những nhà tắm công cộng sẽ chia thành khu dành cho nam, nữ và trẻ em với mực nước và độ nóng tùy theo sở thích của mỗi người.
Tuy nhiên, văn hóa tắm Ofuro thể hiện sự quan trọng về truyền thống gia đình của người Nhật Bản, mặc dù là một nước công nghiệp nhưng người Nhật Bản vẫn luôn coi gia đình là trên hết, ra sức giữ gìn văn hoá và truyền thống tốt đẹp của dân tộc mình.