Lào Cai - 30 năm hành trình sáng tạo

Mãnh lực thoát nghèo

Ngày 12/8/1991, tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa VIII ra Nghị quyết chia tách tỉnh Hoàng Liên Sơn thành 2 tỉnh Lào Cai và Yên Bái. Ngày 1/10/1991, tỉnh Lào Cai chính thức được tái lập và đi vào hoạt động.

Những ngày đầu mới tái lập tỉnh, Lào Cai phải đối mặt với muôn vàn thách thức, khó khăn bộn bề bởi hậu quả để lại của cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới năm 1979. Thời điểm đó, Lào Cai là một trong 6 tỉnh nghèo nhất của cả nước. Kết cấu hạ tầng hầu như không còn gì: 54/180 xã chưa có đường giao thông đến trung tâm; 87% số xã không có điện lưới quốc gia; 138/180 xã thuộc diện đặc biệt khó khăn; 55% hộ thuộc diện đói, nghèo; 36 xã chưa có trạm y tế; nhiều hủ tục còn nặng nề; 14 xã “trắng” về giáo dục, 17 vạn người mù chữ, hơn 30% cán bộ xã không biết chữ; an ninh nông thôn không ổn định, tình hình an ninh biên giới còn nhiều phức tạp, khó lường; cửa khẩu quốc tế Lào Cai chưa được khai thông,…

Dưới sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời của lãnh đạo Đảng và Nhà nước, Đảng bộ tỉnh Lào Cai đã không ngừng phát huy tinh thần đoàn kết, dân chủ, đổi mới được phát huy rộng rãi; tạo sự đồng thuận, khơi dậy ý chí tự lực, tự cường và khát vọng cống hiến của mỗi con người Lào Cai; tập trung hiện thực hóa sinh động các chương trình, kế hoạch, nghị quyết, đề án cụ thể nhằm thúc đẩy sự sáng tạo với phương châm “biến tiềm năng thành lợi thế, biến thách thức thành cơ hội phát triển”, “khó khăn ở đâu, tháo gỡ ở đó” và hướng mạnh về cơ sở.

Có thể nói 10 năm đầu (1991-2000) là giai đoạn Lào Cai tập trung sắp xếp ổn định hoạt động của các cơ quan, ban ngành của tỉnh, ưu tiên xóa đói, giảm nghèo, đẩy mạnh cải thiện cơ sở hạ tầng, đầu tư cho giáo dục, dồn lực cho nông thôn vùng cao để cải thiện đời sống người dân.

Giai đoạn 2001-2010, Lào Cai thể hiện tinh thần chủ động, sáng tạo, tập trung khơi thông điểm nghẽn, trong điều kiện nguồn ngân sách hạn hẹp, tỉnh đã chủ động đề xuất với Trung ương cho cơ chế đặc thù thay vì đề xuất cấp ngân sách cho địa phương. Cụ thể, đề nghị Trung ương cho địa phương được để lại 50% số vượt thu của cửa khẩu theo kế hoạch Bộ Tài chính giao hằng năm. Với cách làm đó, Lào Cai đã có được nguồn lực cần thiết để đầu tư xây dựng hạ tầng, đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế.

Lào Cai đã quyết liệt xúc tiến các dự án trọng điểm như cao tốc Nội Bài – Lào Cai, thực hiện chiến lược rời đô, mở rộng không gian phát triển của thành phố Lào Cai về phía Nam, dành toàn bộ khu hành chính cũ cho phát triển kinh tế cửa khẩu; quy hoạch mạng lưới đô thị với tầm nhìn dài hạn; hiện thực hóa chủ trương “Doanh nghiệp phát tài – Lào Cai phát triển”. Những quyết sách táo bạo và đầy sáng tạo này đã từng bước đưa Lào Cai từ “ngõ cụt” trở thành vùng động lực phát triển và là cửa ngõ kết nối giao thương giữa Việt Nam với các nước ASEAN và vùng Tây Nam Trung Quốc.

Mười năm trở lại đây (2011-2021) là chặng đường Lào Cai tập trung phát huy lợi thế để phát triển nhanh và bền vững. Với chủ trương lấy công nghiệp chế biến sâu làm đột phá, thương mại, dịch vụ, du lịch làm mũi nhọn, đồng thời tiếp tục tập trung cho nông nghiệp, nông thôn, lấy xây dựng nông thôn mới là nhiệm vụ trọng tâm, cốt lõi, ưu tiên.

Với cách làm đầy sáng tạo, sau 30 năm tái lập Lào Cai đã đạt được những thành tựu quan trọng, toàn diện trên tất các các lĩnh vực. Về kinh tế Lào Cai đang vươn lên trở thành tỉnh đứng đầu khu vực Tây Bắc và đứng trong tốp đầu của 14 tỉnh Trung du và miền núi phía Bắc.

Lào Cai đã hoàn thành cơ bản việc kết nối hệ thống mạng lưới giao thông với Hà Nội và các tỉnh lân cận (đường sắt, đường sông, đường bộ cao tốc và đang phấn đấu hoàn thành tuyến đường hàng không dân dụng). Giáo dục, y tế đều có bước phát triển vượt bậc, nếu như ngày đầu tái lập, 60% số trẻ em trong độ tuổi chưa được tới trường thì đến năm 2000 Lào Cai đã hoàn thành phổ cập giáo dục tiểu học xóa mù chữ, năm 2007 phổ cập giáo dục trung học cơ sở, năm 2013 phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi. Công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân đạt kết quả toàn diện, đạt tỷ lệ 11,2 bác sỹ/vạn dân; 9 bệnh viện tuyến huyện, 152 xã, phường, thị trấn đạt chuẩn y tế; 03 bệnh viện tuyến tỉnh và 01 bệnh viện đa khoa tỉnh (giai đoạn 1) quy mô 500 giường bệnh. Mạng lưới đô thị đã có sự phát triển nhanh chóng với 01 đô thị loại II, 01 đô thị loại III và 7 đô thị loại IV. Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội có sự phát triển vượt bậc, hệ thống đô thị mở rộng ngày càng hiện đại - văn minh.

Công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, công tác quốc phòng, an ninh, đối ngoại đều đạt được những kết quả toàn diện. Việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh có nhiều đổi mới, sáng tạo, nền nếp trở thành nhiệm vụ thường xuyên của mỗi cán bộ, đảng viên. Xây dựng, chỉnh đốn Đảng, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ được thực hiện nghiêm túc. Bộ máy từ tỉnh đến cơ sở được sắp xếp theo hướng tinh gọn. Năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng được nâng lên. Sức mạnh đoàn kết toàn dân tộc được củng cố, dân chủ được phát huy, quyền làm chủ của nhân dân được bảo đảm. Với những kết quả vượt bậc, Lào Cai luôn sáng tạo và thể hiện khát vọng vươn lên trên mỗi chặng đường phát triển với tư duy nghĩ lớn hơn, nhìn xa rộng hơn để đưa tỉnh nhà phát triển vững chắc.

Xung lực mới cho một Lào Cai mai sau

Trong giai đoạn phát triển mới, khi những dư địa phát triển cũ không còn nhiều, Lào Cai xác định tập trung vào một số lĩnh vực đột phá nhằm tạo ra cơ chế thông thoáng, mở đường cho sự phát triển trên chặng đường tiếp theo. Trước hết, xây dựng và triển khai có hiệu quả các cơ chế chính sách để phát triển các lĩnh vực có lợi thế; có cơ chế chính sách tốt thu hút các nhà đầu tư chiến lược, các dự án qui mô thu hút sử dụng nguồn nhân lực lớn; thu hút nhân tài, ưu tiên đầu tư phát triển nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao đối với những lĩnh vực then chốt gắn với cơ chế tuyển dụng, sử dụng, đãi ngộ nhân tài và thúc đẩy đổi mới sáng tạo để Lào Cai thực sự là trung tâm, là động lực phát triển của vùng.

Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh phân cấp, phân quyền hợp lý, gắn với việc tự chủ để các địa phương, đơn vị tích cực phát huy các lợi thế, chủ động trong nguồn lực, dám nghĩ, dám làm, dám nói, dám đổi mới, dám chịu trách nhiệm và dám đương đầu với khó khăn, thử thách. Việc quy hoạch và thực hiện đồng bộ quy hoạch, từ quy hoạch để tạo ra nguồn lực, chú trọng các quy hoạch mới gắn kết với các quy hoạch hiện có. Tập trung phát triển du lịch – dịch vụ là mũi nhọn để đột phá; trong đó xây dựng Sa Pa trở thành khu du lịch quốc gia mang tầm quốc tế; đưa Khu kinh tế cửa khẩu Lào Cai trở thành thành trung tâm logistics lớn của cả nước.

Phát triển hạ tầng cơ sở, trong đó ưu tiên hạ tầng giao thông, hạ tầng số, tạo nền tảng chuyển đổi số, từng bước phát triển kinh tế số, xã hội số. Phát triển công nghiệp là trụ cột, tập trung chế biến sâu các sản phẩm chủ lực của tỉnh. Bên cạnh đó cần chuyển dịch mạnh sản xuất nông nghiệp hàng hoá theo chuỗi, gắn với thị trường để nâng cao giá trị sản xuất và thu nhập cho khu vực nông thôn; phát triển kinh tế phải gắn liền với quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường bền vững, nâng cao độ che phủ rừng, chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu và phòng chống thiên tai.

Với khát vọng vươn lên mạnh mẽ vì một Lào Cai phát triển nhanh và bền vững, Đại hội Đảng bộ tỉnh Lào Cai lần thứ XVI nhiệm kỳ 2020 - 2025 đã xác định những mục tiêu lớn, không chỉ cụ thể cho 5 năm, mà cho cả tầm nhìn dài hạn để đến năm 2030 Lào Cai trở thành tỉnh phát triển khá của cả nước và đến năm 2045 Lào Cai sẽ trở thành tỉnh phát triển của cả nước.