Đến đình thần Thoại Ngọc Hầu, nhiều người rất ngỡ ngàng khi chứng kiến cây dầu đứng sừng sững trong khuôn viên. Xung quanh gốc cây là những rễ to sần sùi bao quanh gốc.
Ông từ Nguyễn Trung Nhựt cho biết: “Nghe ông cố nội tôi kể lại, hồi lập đình đã có cây dầu này rồi. Mấy năm trước, có mấy đoàn làm phim, nhà báo đến đây tìm hiểu rồi phát hiện cây dầu hơn trăm tuổi, họ ngắm nhìn và hỏi han nhiều điều”. Hiện cây dầu này cao trên 40m, gốc đường kính khoảng 2m. Dưới gốc cây, những bộ rễ nổi gân to u nần, sần sùi, thân cây dầu có nhiều vết xước, mọc rong rêu theo thời gian.
Theo nhiều nhân chứng, thời chiến tranh, nhiều người đã chạy đến gốc cây dầu trú ngụ nhằm tránh lạc đạn. Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, cây dầu là vọng gác quan sát địch vừa là nơi cung cấp dầu cho sinh hoạt lực lượng kháng chiến của địa phương, góp phần quan trọng cho việc bảo vệ nhân dân đánh trả, ngăn chặn sự đàn áp, khi thực dân Pháp đưa tàu chiến từ Cần Thơ lên uy hiếp Long Xuyên năm 1946.
Bà Ba (55 tuổi, nhà gần đình thần), chia sẻ: “Ông nội tôi kể lại, khi sinh ra đã thấy cây dầu sừng sững từ lúc nào. Hồi nhỏ tôi hay chơi bên gốc dầu, khi trời tối tôi bắt chước câu chuyện của ông tôi kể rằng ngày xưa khoét vào thân cây dầu một lỗ rồi lấy nước dầu từ thân cây chảy ra, lấy chén hứng, cắt nhỏ vải mùng quấn thành tim đèn rồi thắp sáng như đèn dầu, khi phát nhiệt mùi thơm dầu tỏa ra. Tôi bắt chước làm thử , khoét vào vết tích xưa để lại, ai ngờ nước từ thân cây chảy ra. Tôi thực hiện theo cách các cụ xưa làm và kết quả đúng như lời ông tôi kể lại”. Ngày nay, mọi người gìn giữ không còn cho lấy dầu vì sợ cây chết.
Theo lời người quét dọn đình thần, cả vùng đất Thoại Sơn này chỉ còn đình thần Thoại Ngọc Hầu có cây dầu quý hiếm, một mặt có thể tiết ra dầu để dùng trong sinh hoạt, mặt khác thể hiện nét văn hóa tâm linh, biểu trương sức mạnh, sự trường tồn nơi đất lành, đồng thời là nhân chứng sống bao nhiêu biến cố thăng trầm trong đời sống nhân dân địa phương.
