“Thay đổi nhận thức về chiến thắng Bạch Đằng”
Tại Hội nghị "Báo cáo kết quả khai quật bãi cọc Cao Quỳ trong quần thể di tích Bạch Đằng Giang, xã Liên Khê, huyện Thủy Nguyên" được Hải Phòng tổ chức sáng 21/1., Chủ tịch UBND TP Hải Phòng Nguyễn Văn Tùng bày tỏ sự vui mừng khi bãi cọc bằng gỗ đã phát tích tại cánh đồng Cao Quỳ, xã Liên Khê.
Chủ tịch UBND TP Hải Phòng khẳng định đây là sự kiện đặc biệt quan trọng của TP bởi bãi cọc có nhiều liên quan đến 3 cuộc chiến thắng oanh liệt trên dòng sông Bạch Đằng lịch sử của cha ông ta. Khu vực bãi cọc Cao Quỳ, xã Liên Khê cùng với khu di tích Bạch Đằng Giang sẽ là một địa chỉ đỏ để giáo dục và hun đúc truyền thống cách mạng cho các thế hệ mai sau.
 |
| Cận cảnh 1 chiếc cọc vừa được khai quật |
Hội nghị đã ghi nhận ý kiến của nhiều các nhà khoa học về giá trị quan trọng của khu vực bãi cọc vừa phát lộ. Nhà sử học Dương Trung Quốc khẳng định chỉ trong vòng 2 tháng, Bảo tàng Hải Phòng, Sở Văn hóa & Thể thao và Viện Khảo cổ học đã hoàn thiện các thủ tục và khai quật được 27 chiếc cọc quý hàng nghìn năm tuổi trên gần 1000m2 như vậy là rất nhanh và rất đáng trân trọng.
Nhà sử học Dương Trung Quốc cho rằng, việc đầu tiên mà các nhà khảo cổ và cơ quan chức năng Hải Phòng nên làm là bảo vệ khu vực này đồng thời mở ra rất nhiều hướng nghiên cứu mới, trên cả phương diện về khảo cổ học, lịch sử quân sự và kháng chiến chống ngoại xâm.
 |
| Nhà sử học Dương Trung Quốc phát biểu tại hội nghị |
Phó Cục trưởng Cục di sản văn hóa Trần Đình Thành chia sẻ, giá trị lớn nhất của việc phát hiện ra bãi cọc này là giúp cho những nhà nghiên cứu tìm thấy nhiều góc độ của trận chiến Bạch Đằng. “Hầu hết các nhà khoa học đều có ý kiến ban đầu là khu vực bãi cọc này gắn liền với trận chiến năm xưa của cha ông ta. Theo tôi, việc đầu tiên mà Hải Phòng cần tiến hành trước tiên là bảo vệ khu vực bãi cọc quý này. Sau đó, tiến hành kiểm kê di tích tại khu vực và làm thủ tục chuyển đổi diện tích đất này thành đất di sản”, ông Thành khẳng định.
 |
| Một trong số 24 hố đất đen vừa được phát hiện, nghiên cứu |
Theo GS.TSKH Vũ Minh Giang, Chủ tịch Hội đồng chức danh Giáo sư liên ngành Lịch sử - Khảo cổ - Dân tộc học, Phó Chủ tịch Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia, bãi cọc gỗ vừa được khai quật tại xã Liên Khê là một phát hiện cực kỳ quan trọng để giúp chúng ta có những nhận thức hết sức mới, thậm chí làm thay đổi nhận thức về chiến thắng Bạch Đằng năm 1288 của quân dân nhà Trần trước quân xâm lược Mông - Nguyên.
“Lâu nay, có nhiều ý kiến về việc xác định trận Bạch Đằng ở Quảng Ninh hay Hải Phòng. Và bây giờ chúng ta có thể khẳng định, trận Bạch Đằng chủ yếu dựa vào địa thế dân hai bên bờ sông hai địa phương đều có đóng góp, nhưng xét về cấu trúc địa chất thì việc ém quân bên Thủy Nguyên phù hợp hơn, vì có núi non phù hợp với phục binh, còn bên Quảng Yên thì trống trải. Có khả năng lớn đây là nơi đã được quân ta dụ địch vào để đánh”, GS.TSKH Vũ Minh Giang nhận định.
 |
| GS.TSKH Vũ Minh Giang thực địa tại bãi cọc |
Ngoài ra, từ nhiều tài liệu nghiên cứu, các nhà sử học Phan Huy Lê, Phan Đại Doãn cũng cho rằng xã Liên Khê xưa thuộc Tổng Trúc Động, huyện Thủy Đường (nay là huyện Thủy Nguyên, thành phố Hải Phòng), chính là một trong những nơi được Trần Hưng Đạo cho đóng cọc ngăn cửa sông, buộc địch phải chạy ra sông Bạch Đằng.
Trên nhiều cơ sở, dữ liệu, hầu hết các chuyên gia, các nhà khoa học đều có quan điểm rằng bãi cọc vừa phát lộ tại cánh đồng Cao Quỳ nói trên là một trận địa có niên đại khoảng cuối thế kỷ XIII, nhiều khả năng liên quan đến trận chiến chống quân Nguyên năm 1288 của quân dân nhà Trần. Trận địa này dùng để chặn giặc, không cho chúng tiến vào sông Giá để ra sông Bạch Đằng.
Bảo tồn và phát huy giá trị của di tích
Phát biểu kết luận tại hội nghị, Bí thư Thành ủy Hải Phòng Lê Văn Thành khẳng định việc phát hiện khai quật bãi cọc Bạch Đằng tại xã Liên Khê, huyện Thủy Nguyên là việc làm vô cùng ý nghĩa, song việc bảo tồn và phát huy giá trị của di tích còn quan trọng và có ý nghĩa hơn nhiều. Đây là trách nhiệm của Đảng bộ, chính quyền thành phố Hải Phòng trước lịch sử của dân tộc, và cũng là trách nhiệm với các thế hệ mai sau.
 |
| Quang cảnh hội nghị |
Chia sẻ về các bước tiếp theo sau bảo vệ khu bãi cọc vừa phát lộ, Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Thành cho biết Hải Phòng sẽ phối hợp với Viện Khảo cổ học hoàn thiện các thủ tục để tổ chức công bố, thông tin về phát hiện và kết quả khai quật bãi cọc Cao Quỳ, xã Liên Khê, huyện Thủy Nguyên đồng thời khẩn trương triển khai thủ tục công nhận di tích lịch sử cấp TP.
Sau đó, Hải Phòng cũng xúc tiến các thủ tục đề nghị công nhận di tích cấp quốc gia đặc biệt cho bãi cọc; tổ chức khảo sát tổng thể trên phạm vi rộng từ khu vực xã Liên Khê dọc theo sông Đá Bạc đến Khu Di tích Bạch Đằng Giang, thị trấn Minh Đức, huyện Thủy Nguyên để lập quy hoạch và xây dựng Dự án hạ tầng kỹ thuật, nhằm khai thác, phát huy giá trị của bãi cọc Cao Quỳ cùng các di tích trong khu vực. Sau khi hoàn thiện đường giao thông, hệ thống cây xanh, công viên, bãi đỗ xe, người dân, du khách sẽ có nhiều cơ hội tham quan, tìm hiểu bãi cọc hơn nữa.
