Vì sao lấy tên tạm TP Thủ Đức?
Phát biểu tại hội nghị, Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh Nguyễn Thiện Nhân cho biết, quận Thủ Đức, quận 9 và quận 2 thời gian qua có chỉ số tăng trưởng tốt, hình thành động lực tăng trưởng mới. Ông Nhân nói thêm: "Với quy mô diện tích khoảng 22.000 ha, dân số trên 1 triệu người và đóng góp 1/3 cho nền kinh tế TP HCM, đơn vị hành chính được sáp nhập từ quận 2, quận 9 và Thủ Đức phải là thành phố chứ không thể là quận".
Ông Nhân cho rằng việc thành lập thành phố trực thuộc TP HCM sẽ tổng hòa được những điểm mạnh riêng của từng quận, hình thành động lực phát triển mới cho toàn thành phố.
Bí thư Thành ủy TP HCM phân tích 3 quận phía đông gồm quận 2, quận 9 và Thủ Đức hiện tại được tách ra từ đơn vị hành chính quận Thủ Đức trước đây. Thời gian qua, cả 3 quận đều đạt mức tăng trưởng tốt và được định hướng là nơi có cường độ ứng dụng công nghệ cao nhất nước trong tương lai.
Cả 3 quận có 6 khu chức năng đặc thù của thành phố nhưng nằm tách biệt, không đảm bảo tính liên thông. Trên cơ sở đó, TP HCM đã xây dựng đề án sáp nhập các quận 2, quận 9, quận Thủ Đức thành thành phố phía Đông và nơi này sẽ có HĐND theo quy định. Theo ông Nhân về nhu cầu, các ý kiến đều thống nhất sự cần thiết việc thành lập TP này. Với diện tích lớn hơn 14 quận khác của TP nên không thể là đơn vị cấp quận.
Người đứng đầu Đảng bộ TP HCM cho biết tên gọi của thành phố mới sẽ được thống nhất sau khi đề án được Quốc hội thông qua. Trong thời gian chờ quyết định về việc thành lập được thông qua, thành phố trong tương lai sẽ tạm lấy tên là thành phố Thủ Đức
Trước đây, vào năm 1997, huyện Thủ Đức được chia tách thành ba quận là quận Thủ Đức, quận 9 và quận 2. Đến nay, theo như đề xuất nêu trên thì ba quận này lại sáp nhập thành một.
Trong phần thảo luận tại hội nghị, nhiều đại biểu bày tỏ đồng tình với tên gọi trên. Bà Văn Thị Bạch Tuyết, Phó trưởng đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội TP HCM, cho rằng thành phố Thủ Đức là tên gọi phù hợp với bối cảnh hiện tại.
"Tên gọi này gắn liền với quá trình lịch sử, văn hóa của quận 2, quận 9 và Thủ Đức", bà Văn Thị Bạch Tuyết bày tỏ.
Đề xuất mới, nhưng có đủ cơ sở pháp lý
Trước đó ngày 8/5, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc và lãnh đạo các bộ, ngành đã có buổi làm việc trực tuyến với lãnh đạo TP HCM về tình hình kinh tế - xã hội 4 tháng đầu năm 2020 và phương hướng nhiệm vụ 8 tháng cuối năm.
Tại buổi làm việc, Thủ tướng ủng hộ đề xuất của TP HCM về việc lập thành phố phía Đông, nơi sẽ là trung tâm động lực phát triển kinh tế trong 10 năm tới.
Bộ Tư pháp nhận định đây là đề xuất mới nhưng đã có đủ cơ sở pháp lý. Bởi theo Hiến pháp năm 2013 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương, việc thành lập TP thuộc TP trực thuộc trung ương là phù hợp quy định.
Theo Bộ Xây dựng, nội dung xây dựng thành thị trong thành phố đã có quy chế trong Hiến pháp và Luật Tổ chức chính quyền địa phương. Tuy nhiên, ở góc độ luật pháp quy hoạch cũng giống phát triển đô thị thì khu vực dự định lập thành thị phải được quy hoạch và có chương trình phát triển đô thị, đáp ứng được những chỉ tiêu về đô thị.
Theo Bộ Xây dựng, quy trình lập thành thị trong thành thị liên quan trực tiếp đến chức năng trọng trách của Bộ Nội vụ và thẩm quyền của Quốc hội. Vì vậy, Bộ Nội vụ cần chỉ dẫn TP HCM đề nghị theo cơ chế đặc trưng – như Nghị quyết 653 của Quốc hội và Nghị quyết 37 của Bộ Chính trị khi bố trí lại các đơn vị hành chính. Lúc đó không cần đoái hoài đến công tác quy hoạch và các tiêu chí khác.
Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trần Anh Tuấn cho rằng, việc xây dựng Thành phố phía Đông liên quan đến tổ chức bộ máy chính quyền. Nếu được Chính phủ đồng ý vẫn bắt buộc phải gắn kèm với chỉ đạo của Bộ Chính trị về bố trí lại bộ máy hành chính cấp xã, phường. Vì thế, TP HCM nên thi hành Nghị quyết 37 của Bộ Chính trị ngay trong năm nay.
Sau khi nhận được sự ủng hộ của Thủ tướng, một số bộ ngành, UBND TP HCM đề nghị Sở Nội vụ sớm hoàn thiện đề án chuyển một số huyện thành quận và lý giải được tính khả thi của việc thành lập thành phố phía đông.
Chủ tịch UBND TP, ông Nguyễn Thành Phong cơ bản thống nhất nội dung của đề án không tổ chức HĐND quận, phường tại TP HCM. Chủ tịch UBND TP HCM giao Sở Nội vụ tiếp tục bổ sung, hoàn chỉnh, tham mưu cho UBND TP lấy ý kiến góp ý của Đoàn Đại biểu Quốc hội TP HCM đối với đề án này.
Người đứng đầu chính quyền TP HCM cũng thống nhất tách nội dung “Đề án thành lập thành phố phía đông và chuyển một số huyện thành quận giai đoạn 2021-2030” thành 2 phần.
Trong đó, Sở Nội vụ cần lồng ghép nội dung thành lập thành phố trực thuộc TP HCM vào phương án tổng thể sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, xã giai đoạn 2019-2021.
Sở phải có căn cứ, lý giải tính thuyết phục, tính hiệu quả của việc sáp nhập 3 quận thành thành phố trực thuộc TP HCM thay vì trở thành 1 quận.
