Luật sư Hoàng Trọng Giáp (Giám đốc Công ty Luật Hoàng Sa): Tai nạn lao động là một rủi ro thường gặp trong quá trình làm việc và là mối quan tâm lớn đối với cả người lao động (NLĐ) và người sử dụng lao động (NSDLĐ).
Khoản 8 Điều 3 Luật An toàn, vệ sinh lao động 2015 quy định: Tai nạn lao động là tai nạn gây tổn thương cho bất kỳ bộ phận, chức năng nào của cơ thể hoặc gây tử vong cho người lao động, xảy ra trong quá trình lao động, gắn liền với việc thực hiện công việc, nhiệm vụ lao động.
Theo Điều 38 Luật An toàn, vệ sinh lao động 2015, người sử dụng lao động có trách nhiệm chi trả các khoản chi phí liên quan đến tai nạn lao động cho người lao động.
Cụ thể, các chi phí do người sử dụng lao động chi trả bao gồm: Tạm ứng chi phí sơ cứu, cấp cứu và điều trị cho người lao động bị tai nạn lao động. Thanh toán chi phí y tế từ khi sơ cứu, cấp cứu đến khi điều trị ổn định cho người bị tai nạn lao động bao gồm: Thanh toán phần chi phí đồng chi trả và những chi phí không nằm trong danh mục do bảo hiểm y tế chi trả đối với người lao động tham gia bảo hiểm y tế; Trả phí khám giám định mức suy giảm khả năng lao động đối với những trường hợp kết luận suy giảm khả năng lao động dưới 5% do người sử dụng lao động giới thiệu người lao động đi khám giám định mức suy giảm khả năng lao động tại Hội đồng giám định y khoa; Thanh toán toàn bộ chi phí y tế đối với người lao động không tham gia bảo hiểm y tế.
Ngoài ra, người sử dụng lao động còn phải có trách nhiệm: Trả đủ lương, bồi thường, trợ cấp, sắp xếp công việc phù hợp, lập hồ sơ hưởng chế độ cho người lao động theo quy định của pháp luật.
Bên cạnh trách nhiệm của công ty, bảo hiểm xã hội cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ người lao động bị tai nạn lao động. Theo Điều 42 và Điều 46 Luật An toàn, vệ sinh lao động 2015, Quỹ bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp do cơ quan bảo hiểm xã hội quản lý sẽ chi trả các khoản sau:
Trợ cấp một lần hoặc hàng tháng: Trợ cấp một lần khi mức suy giảm khả năng lao động từ 5% đến 30%. Trợ cấp hàng tháng nếu mức suy giảm từ 31% trở lên.
Chi phí hỗ trợ phục hồi chức năng lao động: Gồm cả dụng cụ hỗ trợ hoặc phương tiện chỉnh hình.
Trợ cấp cho thân nhân: Trong trường hợp người lao động tử vong do tai nạn lao động.
Điều kiện hưởng chế độ bảo hiểm, để được nhận các chế độ này, người lao động phải đáp ứng các điều kiện sau: Đã tham gia đóng BHXH bắt buộc. Tai nạn lao động không do lỗi cố ý vi phạm quy định về an toàn lao động của người lao động.
Để hiểu rõ trách nhiệm chi trả, cần phân định rõ hai giai đoạn trong quá trình giải quyết tai nạn lao động:
Giai đoạn điều trị và phục hồi sức khỏe: Trong giai đoạn này, NSDLĐ chịu toàn bộ trách nhiệm chi trả các khoản chi phí điều trị. Bao gồm: Sơ cứu, cấp cứu; khám, chữa bệnh, thuốc men; tiền lương cho thời gian nghỉ điều trị.
Giai đoạn sau điều trị: Sau khi điều trị, nếu NLĐ được giám định suy giảm khả năng lao động từ 5% trở lên, cơ quan bảo hiểm xã hội sẽ chi trả các chế độ bảo hiểm theo quy định.
Một số trường hợp đặc biệt, trong một số tình huống, việc xác định trách nhiệm chi trả có thể phức tạp:
Trường hợp 1, tai nạn xảy ra ngoài giờ làm việc nhưng liên quan đến công việc: Nếu tai nạn xảy ra ngoài giờ làm việc, nhưng NLĐ đang thực hiện nhiệm vụ được giao (ví dụ, công tác ngoài công ty), công ty vẫn phải chịu trách nhiệm chi trả chi phí điều trị.
Trường hợp 2, tai nạn do lỗi của bên thứ ba: Nếu tai nạn lao động xảy ra do lỗi của bên thứ ba (ví dụ, tai nạn giao thông khi đang làm nhiệm vụ), công ty vẫn phải chi trả chi phí điều trị trước. Sau đó, công ty có quyền yêu cầu bên thứ ba bồi thường hoặc phối hợp với NLĐ để yêu cầu bảo hiểm tai nạn giao thông chi trả.
Bên cạnh đó, theo quy định tại Điều 38 và Điều 39 Bộ luật Lao động 2019, nếu NSDLĐ không thực hiện đúng trách nhiệm chi trả chi phí liên quan đến tai nạn lao động, NLĐ có quyền: Khiếu nại lên cơ quan quản lý lao động địa phương. Khởi kiện công ty tại tòa án để yêu cầu bồi thường thiệt hại. Đề nghị tổ chức công đoàn hỗ trợ bảo vệ quyền lợi.
Đối với người lao động: Quy trình, thủ tục để được chi trả chế độ có thể tương đối phức tạp đối với khả năng hiểu biết của người lao động. Do đó, cần kiên trì nghiên cứu, nắm rõ quyền lợi của mình theo Luật An toàn, vệ sinh lao động 2015 và Luật BHXH hợp nhất năm 2019. Thực hiện đúng các quy định về an toàn lao động, tránh vi phạm để không bị từ chối chi trả chế độ bảo hiểm.
Đối với công ty: Đảm bảo môi trường làm việc an toàn, hạn chế tối đa nguy cơ xảy ra tai nạn lao động. Tuân thủ đầy đủ trách nhiệm chi trả chi phí điều trị, tránh các tranh chấp không đáng có.
Vậy việc chi trả tiền điều trị do tai nạn lao động là trách nhiệm của cả công ty và cơ quan bảo hiểm xã hội, nhưng tùy thuộc vào từng giai đoạn mà trách nhiệm sẽ khác nhau. Người lao động cần hiểu rõ quyền lợi của mình, trong khi công ty cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật để đảm bảo quyền lợi cho cả hai bên.
