Jony Trí Nguyễn – Võ sĩ kiêm diễn viên điện ảnh tài năng

Nhà vô địch Wusu của Mỹ

Anh tên thật là Nguyễn Chánh Minh Trí (SN 16/1/1974 tại Bình Dương), nhưng cùng gia đình sang định cư ở Los Angeles, California, Mỹ vào năm 1982, anh lấy tên tiếng Anh là Johnny Trí Nguyễn. Từ nhỏ, Trí đã được học võ vì gia đình anh có truyền thống võ học. Một phần võ thuật của anh là học từ ông nội, võ sư Nguyễn Chánh Minh. Trong những năm 1930, ông Minh học được rất nhiều bài quyền khác nhau từ các võ sư khắp miền Nam Việt Nam và ông đã chắt lọc tinh túy, đúc kết các kỹ thuật để dạy cho các con và môn đệ một phong cách võ mới gọi là Liên Phong. Từ tháng 4 năm 2012, Trí Nguyễn đã mở lò dạy võ gia truyền tại Quận 7, thành phố Hồ Chí Minh.

Từ khi còn nhỏ, tuy tập luyện và nghiên cứu khá nhiều loại võ, nhưng cho đến khi làm quen với wushu, anh mới thực sự tìm thấy đam mê. Anh từng được vào đội tuyển wushu của Mỹ, cũng tại đây anh trở thành đồng đội của ngôi sao MMA gốc Việt Cung Le. Cả hai lúc đó đại diện cho Hoa Kỳ tranh giải wushu toàn thế giới. Vào mùa hè 1988, anh đoạt được 1 huy chương vàng tại giải Vô địch Panamerican Wushu kỳ 2 tại Toronto. Cũng chính những thành tích Wushu giúp Trí Nguyễn có được tấm vé bước vào nghề diễn viên đóng thế, mở đường cho sự nghiệp điện ảnh của anh sau này.

Anh từng là diễn viên đóng thế cho loạt phim truyền hình Mortal Kombat: Conquest và sau đó còn được mời đóng một vai nhỏ trong Martial Law, bước chân đầu tiên đến Hollywood.

Làm người đóng thế được vài năm, anh ngừng hẳn việc đóng phim, tập trung luyện võ đồng thời anh đi làm ánh sáng và phụ quay cho các đoàn phim để kiếm sống và có tiền ăn học. Thế rồi những lời mời lại tiếp tục kéo anh rời khỏi ghế trường đại học.

Làm người đóng thế ở Hollywood đem đến cuộc sống tạm ổn. Giới người đóng thế không nhiều, đóng phim này, quen người mới, lại được giới thiệu sang phim khác. Trí Nguyễn lần lượt đóng thế các pha hành động trong nhiều bộ phim, từ những vai nhỏ cho đến những vai lớn, qua các phim We Were Soldiers, Spider-Man (đóng thế cho Green Goblin), Ella Enchanted, Starship Troopers 2: Hero of the Federation, Spider-Man 2 (đóng thế cho Spider-Man trong pha đánh nhau trên nóc tàu cao tốc), Collateral, Color Blind (phim ngắn của đạo diễn Việt Kiều Ethan Trần, do vợ chồng Trí cùng thủ vai chính), Serenity, Jarhead và The Perfect Sleep.

Cũng chính nhờ đó, tên tuổi của Trí bắt đầu được chú ý. Một người bạn Trí khi làm phim Tom-Yum-Goong ở Thái Lan nghe đoàn phim này đang casting một nam diễn viên người Việt biết võ thuật để vào vai kẻ thù của Tony Jaa đã giới thiệu Trí. Trí gửi băng demo sang, và anh được mời tham gia. Tom-Yum-Goong là một phim hành động, tại đây anh có màn so găng ngoạn mục với Tony Jaa trong nhà hàng Trung Hoa.

Trí ấp ủ có một vai diễn riêng cho mình. Về Việt Nam, Trí quyết định bắt tay vào làm một bộ phim cho chính mình. Anh bắt đầu nghiên cứu về lịch sử Việt Nam, đồng thời tìm hiểu sách dạy viết kịch bản của Robert McKee để chuẩn bị cho bộ phim Dòng máu anh hùng - The Rebel. Định mời quay phim Trinh Hoan đảm nhận phần hình ảnh, Trí bất ngờ nhận được lời mời của Trinh Hoan và đạo diễn Nguyễn Quang Dũng đóng vai chính trong bộ phim Hồn Trương Ba, da hàng thịt. Ngay khi đọc bản thảo kịch bản phim Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Trí đã bị lôi cuốn và nhận lời ngay tức thì. Sau khi hoàn thành vai diễn trong phim Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Trí lập tức bắt tay vào bộ phim Dòng máu anh hùng.

Là cháu nội võ sư nổi danh

Người ta biết đến Johnny Trí Nguyễn là một diễn viên, nhưng thực chất anh là con nhà võ chính hiệu, sinh ra trong một gia đình cả ông nội và cha đều nổi danh võ sư, nên anh được học võ từ khi còn rất nhỏ. Trí Nguyễn hoàn thiện tâm nguyện của mình bằng việc thành lập võ đường Liên Phong. Đây cũng chính là nơi anh viết tiếp những tâm nguyện dang dở giữa “võ thuật truyền thống” và “võ tổng hợp hiện đại”.

Bởi nền tảng võ thuật của Trí Nguyễn lại được bắt nguồn từ các môn võ cổ truyền. Trình độ siêu đẳng của anh có sự kế thừa của ông nội, võ sư vang danh một thời Nguyễn Chánh Minh, người được gọi là huyền thoại “Nhạn trắng Cà Mau”.

Ngón đòn gia truyền nổi tiếng nhất mà võ sư Nguyễn Chánh Minh truyền lại cho người cháu nội chính là Liên phong quyền. Đây là tổng hợp các đòn thế gồm 6 bài quyền, 5 thân pháp do chính võ sư Nguyễn Chánh Minh sáng lập từ sự kết hợp các chiêu thức gia truyền với nhiều tuyệt chiêu mà ông lĩnh hội được từ các môn phái khác.

Liên phong quyền nghĩa là liên kết những ngọn gió nổi tiếng bởi quyền pháp mau lẹ, “vừa liên kết vừa liên tiếp”, cùng lúc ra 7-8 đòn khiến đối thủ rất khó để chống đỡ. Bài quyền này còn nổi tiếng bởi thân pháp biến hóa, nhanh nhẹ như nhạn bay.

Dân gian miền Nam xưa cũng từng có câu tương truyền “Sáu Minh đá chết trâu”, vì ngoài quyền thuật độc đáo, ông còn dùng song cước lợi hại. Ông từng đá một võ sư thách đấu bay vào sập vách nhà, khiến ông này phải thốt lên “đá như vậy thì trâu cũng chết”.

Trong các sách võ học và giai thoại võ thuật, Nguyễn Chánh Minh được gọi là Nhạn trắng Cà Mau, vì ông luôn mặc áo trắng, từng một mình đánh mười mấy tên cướp dùng vũ khí. Chánh Minh cũng từng thắng nhiều võ sư đến thách đấu. Được kế thừa những tuyệt kỹ của người ông nội và cao hơn đó là sự trau dồi võ đạo nên Trí Nguyễn không chỉ sớm phát triển võ thuật mà ở anh còn có nghị lựa rất lớn dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào.

Không chỉ giỏi về võ thuật cổ truyền và tán thủ, Trí Nguyễn còn học và tập luyện rất nhiều môn khác như vật, vovinam, taekwondo, đấu kiếm, quyền Anh hay võ tổng hợp (MMA – môn võ phát triển rất mạnh tại Mỹ).

Mục đích của việc trải nghiệm và tập luyện nhiều bộ môn khác nhau không chỉ giúp thể chất và tinh thần luôn được dẻo dai mà còn hỗ trợ khả năng chiến đấu của Trí Nguyễn trở nên hoàn hảo.

Điều này giải thích vì sao trong các bộ phim, Trí Nguyễn thường sử dụng lối đánh cực kỳ đa dạng, từ những đòn đá, chỏ của Muay, những cú đấm của boxing hay vật và cả… bay người kẹp cổ kiểu vovinam…

Việc kết hợp tinh hoa của nhiều môn phái cũng góp phần “nâng tầm” Liên phong quyền của Trí Nguyễn. Để minh họa, chính anh đã phân tích “ưu điểm của Liên Phong có năm thân pháp trong khi các võ phái khác như aikido có hai thân pháp chỉ đi thẳng nên không uyển chuyển.

Trong năm thân pháp của Liên Phong quyền, ba cái chính là thẳng, xiên, ngang nhưng biến hóa có thể đi vòng, đi chéo. Nếu đem ra chiến đấu thì mình đi nhanh lắm, đối phương không tránh được…”.

Phương pháp của Liên Phong có 3 phương diện chiến đấu. Thông thường hai võ sĩ giao đấu ở tầm cao, còn Liên Phong bổ sung thêm các tư thế cận chiến, ở tầm thấp với các đòn khóa, vật, trỏ… triệt tiêu các đòn thế của đối phương.

Một phương diện nữa khi ở tư thế thấp, không chế đối phương bằng các đòn siết, khóa tay… Nói theo cách của “Liên Phong”, tư thế của một võ sĩ giống như một tam giác. Tuy nhiên trong tam giác ấy, mỗi cạnh có những đòn thế riêng phù hợp với mọi không gian. Vì vậy, Liên Phong có rất nhiều đòn thế của võ cổ truyền Việt Nam, kết hợp những đòn thế hay của các môn võ hiện đại.

Bởi xác định gắn bó với nghiệp võ nên Trí Nguyễn đã từ Mỹ về Việt Nam để mở võ đường Liên Phong. Tại đây anh cùng với một số thành viên trong gia đình cũng dậy nhiều môn võ khác nhau trong đó nổi bật nhất là võ tổng hợp (MMA). Lớp võ này còn có lớp huấn luyện “Võ Liên Phong cascadeur”. Đây là khóa học dành cho những người cần rèn võ và các kỹ năng để tham gia vào các dự án phim hành động.

Khi được hỏi về việc phải đầu tư rất nhiều thời gian và công sức tại võ đường, Trí Nguyễn cho biết: “Gia đình tôi mấy đời tập võ, nam phụ lão ấu gì cũng tập, nhưng càng về sau này, vì nhiều lý do khách quan, số người luyện võ ngày càng ít đi. Tôi thì nguyện suốt đời theo võ đạo nên tự thấy việc mở võ đường là thiết yếu.

Thỏa mãn niềm đam mê võ thuật

Võ đường không những giúp tôi và gia đình có nơi để gìn giữ thói quen tập luyện; giúp các môn sinh có thể học thêm môn phái mới và trao đổi võ thuật; giúp đoàn phim có nơi thực tập các pha đánh đấm…Nó còn là nơi giúp các thế hệ sau ghi nhớ những công lao của những võ sư tiền bối…”, Johnny cũng cho biết, anh sẽ truyền lại “công phu gia truyền” đó là bài Liên phong quyền cho các học viên.

“Khi mở võ đường, tôi cũng sẽ truyền thụ hết các bài này, tất nhiên sẽ tiết chế bớt những đòn thế nguy hiểm, có thể đoạt mạng sống ngay tức khắc. Dù tiết chế như vậy, phần còn lại của Liên phong quyền vẫn rất đắc địa, nên tùy cá tính và năng khiếu của từng môn sinh mà sẽ có cách chỉ dạy khác nhau”.

Anh cho biết anh thành lập võ đường với niềm đam mê võ thuật và không mang mục đích kinh doanh. Trong suốt những năm qua, anh cũng là người thầy đích thân chỉ dạy cho những học viên theo học tại đây. Tuy nhiên những năm gần đây, anh để lại công việc đó cho các đệ tử và chỉ hỗ trợ khi có học viên đi thi đấu.

Cũng tại võ đường này, anh đã đào tạo võ sĩ Trần Quang Lộc được mệnh danh là “Quái vật da nâu” của làng MMA Việt, cũng là võ sĩ MMA đầu tiên của Việt Nam tham gia các giải đấu của thế giới.

Bên cạnh việc truyền thụ võ nghệ, tìm kiếm tài năng, Johnny Trí Nguyễn còn dùng chính võ đường của mình để làm từ thiện, bằng cách tuyển rất nhiều trẻ em mồ côi và trẻ có hoàn cảnh khó khăn để giảng dạy miễn phí.

Tuy yêu mến, tập luyện, truyền bá võ tổng hợp (MMA), Trí Nguyễn đặc biệt đề cao giá trị của võ thuật truyền thống trong bối cảnh hiện đại. Anh chia sẻ: “Tất cả các môn võ thuật hiện đại đều lấy nền tảng hoặc phát triển trực tiếp từ võ thuật cổ điển. Tôn trọng và phát triển những gì chúng ta có từ truyền thống chính là cách để chúng ta nhìn thấy tương lai. Chúng ta muốn có MMA của người Việt, chúng ta phải tôn trọng những giá trị võ học truyền thống Việt”.

Khác với nhiều người tập trung vào võ thuật hiện đại du nhập vào Việt Nam, Trí Nguyễn đặc biệt tin tưởng vào nền võ thuật truyền thống Việt Nam. Đã từng có thời kỳ những võ đài tự do của người Việt là đấu trường khắc nghiệt nhất nhì khu vực, nơi chỉ những gì tinh túy nhất mới có thể sinh tồn. Và cũng từ nơi đó, những tên tuổi của làng võ Việt trong đó có ông nội anh đã trở thành huyền thoại.

Trí Nguyễn thường xuyên tổ chức cùng học trò về thăm những miền đất võ cổ truyền như một lời nhắc nhở mà anh vẫn thường tâm niệm: “Người Việt chúng ta không xa lạ với sự khắc nghiệt và đa dạng của võ thuật – thứ mà chúng ta đang thấy trong MMA bây giờ. Chỉ là, chúng ta đã có thời gian dài lãng quên điều đó”.

Hòa cùng phong trào võ tổng hợp – MMA đang phát triển nở rộ trên toàn thế giới, Johnny Trí Nguyễn vẫn tiếp tục con đường gợi lại bản lĩnh võ thuật mà người Việt đã từng có. Là một người hâm mộ võ tổng hợp, cũng giống như nhiều người khác, Trí Nguyễn đặc biệt mong ước đến ngày những giải đấu MMA được tổ chức tại Việt Nam. Tuy nhiên, anh lại có một góc nhìn khác.

“Việc một giải MMA như UFC, Bellator… có tổ chức tại VN hay không, điều đó không quan trọng bằng phong trào trong nước phát triển như thế nào. Những nhà tổ chức cũng dựa vào tình hình phát triển MMA trong một quốc gia mà xem xét làm sự kiện võ thuật. Vì vậy, tôi đặc biệt quan tâm đến việc quảng bá và tạo sân chơi cho những người yêu võ tổng hợp”.

Kể từ ngày thành lập Liên Phong, Trí Nguyễn cũng đã có nhiều hoạt động thiết thực như đào tạo, mở các buổi giao lưu và những giải đấu nội bộ. Tuy đã từng vấp phải nhiều sai lầm do chưa hiểu cách thức và thủ tục để tổ chức hoạt động thể thao, tâm huyết của anh vẫn là điều đáng trân trọng. Cái nhìn “lạ” của anh đối với võ thuật cũng là một điều đáng để suy ngẫm. Đó không chỉ là MMA, đó là MMA của người Việt!

Không chỉ là câu chuyện của Trí Nguyễn đối với làng võ, đây còn là câu chuyện của chính bản thân anh. Mỗi khi nhắc về mối duyên với võ tổng hợp, Trí Nguyễn vẫn thường chân thành chia sẻ: “Tôi yêu mến võ tổng hợp như một phần con người mình. Nếu không có mối duyên biết đến nó, có lẽ tôi đã không làm tốt nghiệp điện ảnh và cũng không có được những tháng ngày dạy võ tại quê hương Việt Nam”. "Sau 30 năm theo đuổi niềm đam mê võ thuật, tôi thành lập Trung tâm huấn luyện Liên Phong nhằm mục đích chia sẻ kinh nghiệm của mình với những người đồng đam mê".

Nói về võ thuật, Trí Nguyễn tâm sự: “Trước đây, bí mật hay bí kíp là điều thiết yếu mà mỗi võ sinh phải gìn giữ, nếu để người ngoài hay kẻ thù biết được, mình sẽ bị thủ tiêu. Còn bây giờ, võ thuật chẳng có gì phải bí mật, khi mục đích của nó là hướng đến tính thể thao, tập luyện để rèn luyện thân thể, càng chia sẻ càng tốt.

Võ thuật phải nghiêng dần sang hướng võ đạo, nơi mà đạo đức, lối sống và nhân cách của người luyện võ quan trọng hơn việc thắng thua, sống còn”. “Một người đàn ông của võ thuật thì sẽ như thế nào? “Cái quan trọng nhất mà võ thuật dạy tôi, đó là tính kiên nhẫn. Nếu sợ khó thì sẽ không tập được tới đâu, nếu sợ đau cũng sẽ không đạt được điểm nào.

Càng tập võ nhiều thì càng tự tin là mình có khả năng vượt qua bất kỳ điều gì. Các chiêu thức, kỹ thuật ngày một khó dần lên, nếu mình vượt qua được thì mình có thể vượt qua mọi thứ khác trong cuộc sống”, Johnny Trí Nguyễn chia sẻ.