Thực hiện các quy định về in cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh trên bao bì thuốc lá theo Thông tư liên tịch số 05/2013 của Bộ Công Thương và Bộ Y tế, từ tháng 1/2014, tất cả các vỏ bao sản phẩm thuốc lá điếu tiêu thụ trên thị trường phải in cảnh báo bằng hình ảnh. Các loại in cảnh báo bằng chữ trước đó đều không hợp pháp.
Tuy nhiên, trên thị trường vẫn tồn tại 3 loại thuốc lá điếu: loại in cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh theo quy định tại Thông tư 05; loại in cảnh báo sức khỏe bằng chữ (hàng tồn kho, hàng đầu cơ, tích trữ của các đại lý, dân buôn) và loại không in cảnh báo hoặc cảnh báo bằng tiếng nước ngoài (nhập lậu hoặc trốn thuế).
“Ngư ông đắc lợi”
Theo nhận định của Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam (VTA), hiện nay tại Hà Nội, TP.HCM, Cần Thơ và các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long…, loại thuốc lá không in hình cảnh báo và in cảnh báo bằng chữ do các doanh nghiệp (DN) sản xuất trước đó bị “đầu nậu”, dân buôn, đại lý gom, đến khi các DN không được sản xuất theo quy đinh tại Thông tư 05 thì các đối tượng này tung ra thị trường với giá gấp đôi so với thời điểm trước khi cấm lưu thông, thao túng thị trường thuốc lá điếu.
Cụ thể, Vinataba tăng từ 15.300 đồng lên 30.000 đồng/bao; 555 tăng từ 22.500 đồng lên 31.500 đồng/bao; Craven A tăng từ 17.600 đồng lên 30.500đồng/bao; White Horse từ 18.500 đồng lên 30.500 đồng/bao; Thăng Long từ 7.000 đồng lên 15.000 đồng/bao…
Lý giải thực trạng này, ông Phạm Kiến Nghiệp - Tổng Thư ký VTA cho hay, do hình ảnh cảnh báo sức khỏe trên các bao thuốc lá từ tháng 1/2014 gây tâm lý và cảm quan không tốt cho người tiêu dùng nên nhiều người đã tìm đến các loại thuốc không có hình ảnh cảnh báo, vì vậy những loại thuốc không có hình ảnh có cơ hội tăng giá 30 – 50%.
Kiến nghị tịch thu
Thống kê của VTA, việc áp dụng in cảnh báo theo quy định mới đã có những ảnh hưởng nhất định tới hoạt động sản xuất của các đơn vị trong ngành thuốc lá: Làm tăng chi phí đầu vào của các đơn vị sản xuất, một bộ phận người tiêu dùng không sử dụng sản phẩm có cảnh báo bằng hình ảnh mà tìm các loại thuốc không có cảnh báo, trong đó chủ yếu là thuốc lá lậu…
Do đó, từ khi thực hiện quy định này, thị phần các DN giảm mạnh, có sản phẩm giảm tới 50%... Trong 3 tháng đầu năm 2014, sản lượng thuốc lá điếu toàn ngành đã giảm 9%, tương đương thất thu ngân sách khoảng 2.000 tỷ đồng. Trong khi đó các đối tượng đầu cơ, găm hàng lại trục lợi, thao túng thị trường bằng nguồn hàng không in cảnh báo hình ảnh trước đó.
Ông Nghiệp cho biết, VTA sẽ gửi văn bản kiến nghị cơ quan chức năng Bộ Công Thương, Cục Quản lý thị trường tiến hành kiểm tra thị trường thuốc lá điếu tại các địa phương trên cả nước, tịch thu toàn bộ các sản phẩm không in hình cảnh báo theo quy định của thông tư 05, xử lý nghiêm khắc đối với các đối tượng vi phạm quy định này.
