Nam Định đánh thức tiềm năng du lịch còn "ngủ quên"?

* Thưa ông Nguyễn Tiến Dũng, xin ông cho biết một số kết quả nổi bật trong hoạt động của ngành Văn hóa, Thể thao tỉnh Nam Định năm 2019?

- Trải qua chiều dài lịch sử, nền văn hóa của vùng đất Nam Định nay hay Thiên Trường xưa đã khẳng định vị thế xứng đáng trong kho tàng văn hoá Việt Nam và trở thành một trong 34 nền văn hoá tiêu biểu trên thế giới. Nỗ lực gìn giữ nét đẹp của nền văn hóa này và đổi mới để bắt kịp xu thế của thời đại là nhiệm vụ chung của chính quyền và nhân dân tỉnh Nam Định.

Năm 2019, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Nam Định có một năm hoạt động hiệu quả. Công tác quản lý nhà nước trên các lĩnh vực của ngành được quan tâm chỉ đạo thường xuyên nên các hoạt động chuyên ngành và kinh doanh dịch vụ văn hóa, thể thao, du lịch cơ bản đi vào nền nếp. 

Tin vui đầu tiên là Chủ tịch nước đã quyết định phong tặng danh hiệu “Nghệ sỹ ưu tú” đối với 03 nghệ sĩ, diễn viên thuộc ngành; danh hiệu “Nghệ nhân ưu tú” đối với 08 nghệ nhân trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể. Bộ Văn hóa, Thể thao & Du lịch quyết định đưa di sản Lễ hội chùa Keo Hành Thiện (huyện Xuân Trường) và Lễ hội đền thờ Đức Thánh Tổ, thôn Tống Xá (xã Yên Xá, huyện Ý Yên) vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Hai di tích đền Võng Cổ (xã Đại An, Vụ Bản); đình Vân Chàng (thị trấn Nam Giang, Nam Trực) được Bộ Văn hóa, Thể thao & Du lịch xếp hạng di tích quốc gia. Ngoài ra, UBND tỉnh Nam Định quyết định xếp hạng và cấp bằng xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh đối với 19 di tích.

Tiếp đó, Sở Văn hóa, Thể thao & Du lịch tỉnh Nam Định đã hoàn thiện công tác tu bổ, bàn giao và đưa vào sử dụng 05 di tích quốc gia trong Chương trình mục tiêu phát triển văn hoá giai đoạn 2016-2020, đồng thời hoàn thành công tác khảo sát, nghiên cứu và xây dựng phương án điều chỉnh tên gọi một số di tích thuộc quần thể di tích Phủ Dầy trong Danh mục kiểm kê. 

Ở mảng thể thao, Nam Định đón "cơn mưa" huy chương ở các giải trong nước và quốc tế. Trong số 119 huy chương đạt được có 47 Huy chương Vàng, 25 Huy chương Bạc, 47 Huy chương Đồng; trong đó đặc biệt là 05 Huy chương Vàng, 01 Huy chương Đồng tại SeaGames 30 của các vận động viên điền kinh. Câu lạc bộ Bóng đá Nam Định kết thúc mùa giải V-league 2019 với vị trí thứ 11/14 đội bóng tham gia và Sân vận động Thiên Trường liên tục dẫn đầu về lượng khán giả đến sân cổ vũ, theo dõi.

Năm 2019, Sở Văn hóa, Thể thao & Du lịch tỉnh Nam Định đã tăng cường hoạt động kiểm tra việc chấp hành pháp luật trong hoạt động văn hóa và kinh doanh dịch vụ văn hóa, thể thao và du lịch trên địa bàn tỉnh. Trong số 157 cơ sở được kiểm tra có 42 cơ sở karaoke; 11 cơ sở quảng cáo; di tích tại nơi tổ chức lễ hội: 23 lượt đền phủ, chùa, lăng; 60 cơ sở lưu trú; 16 cơ sở thể dục thể thao; 05 cơ sở lữ hành. Kết quả, sở đã tiến hành xử phạt 07 cơ sở. 

* Du lịch tỉnh Nam Định vốn thường được ví như một cô gái ngủ đông. Vậy năm 2019, hoạt động du lịch có nhiều khởi sắc?

- Tỉnh Nam Định có tiềm năng lớn để phát triển các loại hình du lịch, thu hút du khách. Tuy nhiên, thực tế cho ta thấy, sản phẩm du lịch còn đơn điệu, thiếu điểm nhấn, khả năng liên kết sản phẩm du lịch đặc thù địa phương với các tỉnh, thành phố trong khu vực trên hành trình tour, tuyến hạn chế.

Trên địa bàn tỉnh có 1.345 di tích lịch sử - văn hóa được UBND tỉnh phê duyệt, công bố, trong đó 384 di tích đã được xếp hạng gồm 2 di tích quốc gia đặc biệt, 83 di tích quốc gia và 299 di tích cấp tỉnh. Nằm trong “vành nôi văn minh lúa nước sông Hồng”, Nam Định còn sở hữu kho tàng di sản văn hóa phi vật thể rất phong phú, trong đó có 7 di sản văn hoá phi vật thể quốc gia là: Lễ hội Đền Trần, Lễ hội Phủ Dầy, Nghi lễ Chầu văn của người Việt tại Nam Định, Ca trù, Nghề sơn mài truyền thống Cát Đằng... Bảo tàng Nam Định cũng đang lưu giữ 4 nhóm bảo vật quốc gia quý giá. 

Không chỉ vậy, hàng năm, trên địa bàn tỉnh Nam Định có hàng trăm lễ hội truyền thống được tổ chức vào dịp đầu xuân, cuối thu nổi tiếng khắp cả nước bởi sự độc đáo như: Hội chợ Viềng, Lễ hội đền Trần, Lễ hội phủ Dầy. Đặc biệt, "Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt" được UNESCO ghi vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại cuối năm 2016. 

 “Chất liệu” tạo nên sự đa dạng cho du lịch Nam Định khá phong phú, nhưng lượng khách đến các điểm tham quan của tỉnh chưa cao, số khách sử dụng dịch vụ lưu trú, mức chi tiêu của khách thấp, đóng góp của ngành du lịch cho nền kinh tế địa phương còn khiêm tốn.

Tuy nhiên, với nỗ lực của toàn hệ thống chính trị, năm 2019, tổng lượng khách tới các điểm tham quan du lịch của tỉnh đạt 2.645.000 lượt tăng 3,8% so với năm 2018. Trong đó, khách tham dự lễ hội và tham quan di tích chiếm tỷ lệ lớn nhất trong cơ cấu khách, đạt 1.6 triệu lượt. Khách du lịch đến các khu du lịch sinh thái, biển đạt 576.000.

Thu nhập du lịch đạt 800 tỷ đồng, tăng 8,7% so với cùng kỳ năm 2018. Trong đó, doanh thu ăn uống và lưu trú đạt 570 tỷ đồng, doanh thu từ khách lễ hội và mua sắm đạt 136 tỷ đồng, doanh thu lữ hành, vận chuyển đạt 94 tỷ đồng.

* Bên cạnh kết quả đạt được, vẫn còn những "hạt sạn" trong hoạt động của ngành. Ông đánh giá như thế nào về những tồn tại, hạn chế này?

- Theo quan điểm của tôi, có 3 "hạt sạn" lớn trong hoạt động của ngành. Trước tiên, vẫn còn tình trạng đơn vị được phân công chủ trì chưa có tính chủ động phối hợp với các đơn vị có liên quan để triển khai thực hiện các nhiệm vụ chung của ngành, của tỉnh dẫn đến một số nhiệm vụ còn bị chậm so với thời gian quy định.

Tiếp đó, chế độ bồi dưỡng cho nghệ sỹ, diễn viên; huấn luyện viên, vận động viên mặc dù được cải thiện nhưng vẫn còn thấp; cơ sở vật chất phục vụ tập luyện biểu diễn của nghệ sĩ diễn viên và thi đấu cho các vận động viên còn gặp nhiều khó khăn do nguồn kinh phí hạn hẹp.

Cuối cùng, công tác thu hút đầu tư du lịch còn khó khăn, hạ tầng du lịch chưa đồng bộ, sản phẩm du lịch chưa phong phú; hình thức quảng bá, xúc tiến còn nghèo, chưa khai thác tiềm năng du lịch của tỉnh.

* Năm 2020 là năm sẽ có nhiều thử thách với hoạt động ngành Văn hóa, Thể thao & Du lịch tỉnh Nam Định. Đơn vị đã xây dựng kế hoạch triển khai hoạt động như thế nào để tạo sự đột phá mới?

- Năm 2020 là năm cuối thực hiện các chỉ tiêu chủ yếu của Kế hoạch 5 năm 2016-2020, là năm tiến hành Đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng với nhiều các sự kiện kỷ niệm trọng đại của đất nước.

Ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nam Định đã đưa ra kim chỉ nam trong mọi hoạt động với phương hướng: “Đẩy mạnh cải cách hành chính, phát huy dân chủ, duy trì sự đoàn kết, thống nhất, sáng tạo, đổi mới phấn đấu hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao góp phần đẩy mạnh sự phát triển toàn diện của các hoạt động văn hóa, gia đình, thể thao và du lịch”.

Năm 2020, nhiệm vụ của ngành cũng khá nặng nề. Sở sẽ xây dựng và trình HĐND, UBND tỉnh phê duyệt các đề án, kế hoạch: Đề án bảo tồn và phát huy giá trị di sản “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt”; kế hoạch kiểm kê di sản văn hóa phi vật thể (loại hình lễ hội) tỉnh Nam Định; quy định mức chi và việc sử dụng kinh phí thực hiện chế độ dinh dưỡng, đối với huấn luyện viên, vận động viên thuộc địa phương quản lý; Ngân hàng tên đường, phố và công trình công cộng trên địa bàn tỉnh Nam Định; đề án phát triển thể dục thể thao tỉnh Nam Định giai đoạn 2020 - 2025, định hướng đến năm 2030 và nhiều đề án chuyên môn của các đơn vị sự nghiệp trực thuộc.

Cùng với đó, Sở cũng sẽ tổ chức rà soát, xây dựng lại hồ sơ khu di tích Phủ Dầy gồm phủ Tiên Hương, phủ Vân Cát, lăng Mẫu Liễu Hạnh và các di tích có liên quan; hoàn thành hồ sơ khoa học Lễ hội chùa Đại Bi, thị trấn Nam Giang, huyện Nam Trực và Lễ hội đền, chùa Linh Quang, xã Phương Định, huyện Trực Ninh trình cấp thẩm quyền xem xét đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Trong khuôn khổ vòng chung kết cuộc thi Hoa hậu Kinh đô ASEAN 2020, Sở nỗ lực phối hợp các cơ quan liên quan tổ chức thành công sự kiện “Vũ điệu thành Nam”. 

Điều đặc biệt, bài toán phát triển du lịch và những sản phẩm du lịch đặc trưng của tỉnh Nam Định để du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn cũng vô cùng khó. Du lịch Nam Định cần lắm người đánh thức vì đã "ngủ quên" trong thời gian dài. Theo quan điểm của tôi, thời gian tới Nam Định cần hoàn thiện quy hoạch và quản lý quy hoạch các khu, điểm du lịch trọng điểm. Đồng thời tăng cường thu hút các nguồn lực xã hội đầu tư phát triển hệ thống cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch; khuyến khích các nhà đầu tư tham gia xây dựng cơ sở lưu trú, dịch vụ vui chơi giải trí cao cấp phục vụ khách du lịch quốc tế và khách du lịch nội địa đến từ các thị trường có khả năng chi trả cao.

 Năm 2020, chúng tôi đặt mục tiêu thu hút khoảng 3 triệu lượt khách du lịch. Trong giai đoạn 2020 - 2025, Nam Định phấn đấu thu hút khách du lịch với tốc độ tăng trưởng bình quân đạt từ 5,3-5,5%; tốc độ tăng trưởng bình quân về thu nhập du lịch đạt trên 12%.

Xin trân trọng cảm ơn ông!