Theo tương truyền, tục lệ khai bút và đi xin chữ đầu năm xuất hiện lần đầu vào khoảng thế kỷ thứ XIII, tục lệ đẹp đẽ này gắn liền với nhà giáo kỳ cựu Chu Văn An - Người từng đỗ Thái học sinh nhưng không ra làm quan mà về lại Chí Linh (nay là tỉnh Hải Dương) để dạy học.
Khi học trò đến thăm thầy Chu Văn An, lúc ra về thường được thầy tự tay viết tặng một chữ mang ý nghĩa nhắn gửi về lẽ sống. Ai nhận được chữ cũng đều cảm thấy hết sức may mắn và trân trọng. Từ đó về sau, tục khai bút được lưu truyền, không những biểu trưng cho sự hiếu học mà còn thể hiện truyền thống tôn sư trọng đạo, sự thành kính của học trò đối với người thầy.
Sau này, tục lệ khai bút đầu năm thường chỉ thường được các bậc học sĩ, học giả thực hiện. Sau Giao thừa, tức vào thời khắc đầu tiên của năm mới, họ sẽ đốt lư trầm bên bàn viết và cầm bút thành tâm thảo những câu đối hay. Những nét chữ có ý nghĩa gửi gắm ước nguyện tốt đẹp lên giấy hồng điều hoặc giấy hoa tiên.
Đến ngày nay, tục lệ khai bút đầu xuân hay đầu năm vốn không phải là một tục lệ bắt buộc khi chào đón năm mới. Tuy nhiên, lâu dần thì tục khai bút đầu xuân đã trở thành một nét đẹp, một biểu tượng cho tinh thần hiếu học của người dân Việt Nam.
Khai bút đầu xuân cũng là một cách lưu giữ truyền thống, răn dạy cho con cháu đời sau tiếp tục giữ vững tinh thần hiếu học, cố gắng, không ngừng vươn lên của cha ông ta ngày trước.
Cũng như các nghi lễ khác trong dịp Tết, khai bút đầu xuân cũng được nhiều người chú trọng. Vì vậy, mọi người thường chọn ngày đẹp khai bút đầu xuân với hi vọng năm nay mình sẽ học hành tấn tới, sự nghiệp thuận lợi, vạn sự đều đạt được thành công như ý.
Người xưa quan niệm việc chọn ngày hoàng đạo và giờ thích hợp cho việc khai bút đầu năm với hi vọng để cả năm gặp nhiều may mắn, gặt hái được thành tích xuất sắc nhất.
Ngày, giờ đẹp để khai bút đầu năm Giáp Thìn 2024
Sau đây là ngày, giờ đẹp nhất để khai bút đầu năm 2024 là ngày mùng 1, mùng 4, mùng 5, mùng 8 và mùng 9 Tết Giáp Thìn cụ thể:
Ngày mùng 1 Tết (10/2 dương lịch) thực hiện khai bút tốt nhất vào các giờ sau: 3h-5h (giờ Bính Dần); 7h-9h (giờ Mậu Thìn); 9h-11h (giờ Kỷ Tị); 15h-17h (giờ Nhâm Thân); 17h-19h (giờ Quý Dậu); 21h-23h (giờ Ất Hợi)
Ngày mùng 4 Tết (13/2 dương lịch) vào những giờ sau: 3h-5h (giờ Nhâm Dần); 5h-7h (giờ Quý Mão); 9h-11h (giờ Ất Tị); 15h-17h (giờ Mậu Thân); 19h-21h (giờ Canh Tuất); 21h-23h (giờ Tân Hợi).
Ngày mùng 5 Tết (14/2 dương lịch) vào những giờ sau: 23h-1h (giờ Nhâm Tý); 1h-3h (giờ Quý Sửu); 7h-9h (giờ Bính Thìn); 9h-11h (giờ Đinh Tị); 13h-15h (giờ Kỷ Mùi); 19h-21h (giờ Nhâm Tuất).
Ngày mùng 8 Tết (17/2 dương lịch) vào những giờ sau: 1h-3h (giờ Kỷ Sửu); 7h-9h (giờ Nhâm Thìn); 11h-13h (giờ Giáp Ngọ); 13h-15h (giờ Ất Mùi); 19h-21h (giờ Mậu Tuất); 21h-23h (giờ Kỷ Hợi)
Ngày mùng 9 Tết (18/2 dương lịch) vào những giờ sau: 23 - 1h (giờ Tý) ; 1 - 3h (giờ Sửu); 5 - 7h (giờ Mão); 11 - 13h (giờ Ngọ); 15 - 17h (giờ Thân); 17 - 19h (giờ Dậu)
Lưu ý: Những ngày 2, 3, 6 và 7 âm lịch là những ngày không thích hợp khai bút đầu năm 2024. Tuy nhiên, đây chỉ là khoảng thời gian tham khảo. Điều quan trọng nhất khi khai bút là xuất phát từ tâm của người viết. Đồng thời, thời gian cũng cần phù hợp với lịch sinh hoạt ngày Tết của từng người.
Những lưu ý khi tiến hành khai bút đầu xuân Giáp Thìn 2024
Khai bút nơi yên tĩnh, đầy đủ ánh sáng. Nên ngồi ngay ngắn ở bàn học, bàn làm việc, không gian gọn gàng sạch sẽ để thực hiện nghi thức khai bút, giúp người khai bút có động lực học hành cho năm mới.
Chuẩn bị bút, giấy cẩn thận trước khi thực hiện khai bút. Hãy sử dụng giấy bút sạch đẹp, tránh bút tắc mực, hết mực.
Tránh mắc sai sót, nghĩ kỹ trước khi viết.
Không bỏ dở những điều đang viết.
Hạn chế sao chép của người khác, nên viết những gì do bản thân tự nghĩ.
Ăn mặc chỉn chu, sạch sẽ, giữ tâm thế nghiêm túc, tập trung để thể hiện sự tôn trọng với nghi thức khai bút.
Một số gợi ý khi khai bút đầu năm Giáp Thìn 2024
Viết khai bút câu đối đầu năm:
1, Xuân an khang đức tài như ý
Niên thịnh vượng phúc thọ vô biên
2, Tân niên, tân phúc, tân phú quý
Tấn tài, tấn lộc, tấn bình an"
3, Tết trong nhà, Tết ra ngoài phố
Lộc trên trời, lộc xuống nhân gian
4. Xuân sang cội phúc sinh nhành lộc
Tết về cây đức trổ thêm hoa
5. Mai vàng nở rộ mừng năm mới
Đào hồng khoe sắc đón xuân sang
6. Niên niên như ý xuân / Tuế tuế bình an nhật
(Năm năm xuân như ý / Tuổi tuổi ngày bình an)
7. Lộc biếc mai vàng xuân hạnh phúc - Đời vui sức khỏe Tết an khang
8. Phúc sinh lễ nghĩa gia đường thịnh - Lộc tiến vinh hoa phú qúy xuân
9. Tuế hữu tứ thời xuân tại thủ - Nhân bách hạnh hiếu vi tiên
10. Chúc tết đến trăm điều như ý/Mừng xuân sang vạn sự thành công.
Nếu là học sinh thì các em có thể chép lại 1 bài thơ hoặc 1 đoạn văn trong sách giáo khoa hoặc có thể lựa chọn một trong những tác phẩm văn học mà mình yêu thích để khai bút. Lưu ý là đoạn văn không cần dài, nhưng phải viết cẩn thận, nắn nót.
Viết lời tâm nguyện của mình:
Ngoài câu đối, ca dao, tục ngữ Tết, lời chúc đầu năm thì mọi người cũng có thể tự viết ra những tâm nguyện của chính bản thân mình trong năm mới, những ước muốn hay mục tiêu, kế hoạch để phấn đấu đạt được trong năm này.
Một số câu chúc khai bút đầu năm mới gửi đến mọi người:
Hãy viết những lời chúc chân thành của mình trên những tấm thiệp đầu xuân để gửi đến người thân, anh em, bạn bè. Những tấm thiệp đẹp kèm theo lời chúc của chính mình sẽ cực kỳ ý nghĩa đối với những người thân yêu xung quanh bạn:
Chúc mừng năm mới 2024. Chúc gia đình hạnh phúc, tấn tài tấn lộc, tấn an khang.
Năm hết Tết đến đón hên về nhà. Quà cáp bao la. Một nhà không đủ. Vàng bạc đầy tủ. Gia chủ phát tài.
Năm mới chúc nhau sức khỏe nhiều. Bạc tiền rủng rỉnh thoải mái tiêu. Happy New Year 2024!
Năm mới, công việc như ý, giàu sang phú quý.
Chúc Tết đến trăm điều như ý - Mừng xuân sang vạn sự thành công.
Năm cũ qua đi, năm mới đã tới. Chúc bạn bầu trời sức khỏe, biển cả tình thương, đại dương tình bạn, sự nghiệp sáng ngời, gia đình thịnh vượng.
Năm mới chúc bạn thực hiện được những dự định còn dang dở, quen thêm những người bạn mới, đến những vùng đất mới.
Chúc năm mới đau đầu vì nhà giàu. Mệt mỏi vì học giỏi. Buồn phiền vì nhiều tiền. Ngang trái vì xinh gái. Mệt mỏi vì đẹp trai. Và mất ngủ vì không có đối thủ.
Năm hết Tết đến, rước lộc vào nhà, quà cáp bao la, mọi nhà no đủ, vàng bạc đầy tủ, gia chủ phát tài, già trẻ gái trai sum vầy hạnh phúc.