Hỏi: Năm 2008 vợ cũ của chồng tôi lên vùng biên buôn bán, một thời gian sau gia đình mất liên lạc hoàn toàn. Năm 2014, tôi gặp anh ấy và nảy sinh tình cảm. Chồng tôi đã làm thủ tục tuyên bố người vợ cũ mất tích, sau đó tiến hành ly hôn với chị ấy để làm thủ tục kết hôn với tôi vào cuối năm 2016.
Vợ chồng tôi đang sống yên ổn thì đột ngột đầu năm 2020, vợ cũ của anh ấy bỗng trở về đòi chồng và còn nói tôi đã cướp chồng chị ấy. Tôi hoang mang quá, không biết trong trường hợp này pháp luật sẽ giải quyết như thế nào? (Chị Bùi Kim Oanh, 29 tuổi, ở Nam Định).
Về tình huống trên, Luật sư tư vấn như sau:
Khoản 2 Điều 56 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định: "Trong trường hợp vợ hoặc chồng của người bị Tòa án tuyên bố mất tích yêu cầu ly hôn thì Tòa án giải quyết cho ly hôn."
Điều 67 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định về Quan hệ nhân thân, tài sản khi vợ, chồng bị tuyên bố là đã chết mà trở về như sau:
1. Khi Tòa án ra quyết định hủy bỏ tuyên bố một người là đã chết mà vợ hoặc chồng của người đó chưa kết hôn với người khác thì quan hệ hôn nhân được khôi phục kể từ thời điểm kết hôn. Trong trường hợp có quyết định cho ly hôn của Tòa án theo quy định tại khoản 2 Điều 56 của Luật này thì quyết định cho ly hôn vẫn có hiệu lực pháp luật. Trong trường hợp vợ, chồng của người đó đã kết hôn với người khác thì quan hệ hôn nhân được xác lập sau có hiệu lực pháp luật.
2. Quan hệ tài sản của người bị tuyên bố là đã chết trở về với người vợ hoặc chồng được giải quyết như sau:
a) Trong trường hợp hôn nhân được khôi phục thì quan hệ tài sản được khôi phục kể từ thời điểm quyết định của Tòa án hủy bỏ tuyên bố chồng, vợ là đã chết có hiệu lực. Tài sản do vợ, chồng có được kể từ thời điểm quyết định của Tòa án về việc tuyên bố chồng, vợ là đã chết có hiệu lực đến khi quyết định hủy bỏ tuyên bố chồng, vợ đã chết có hiệu lực là tài sản riêng của người đó;
b) Trong trường hợp hôn nhân không được khôi phục thì tài sản có được trước khi quyết định của Tòa án về việc tuyên bố vợ, chồng là đã chết có hiệu lực mà chưa chia được giải quyết như chia tài sản khi ly hôn.
 |
| (ảnh minh họa). |
Về các thủ tục pháp lý giải lý đối với trường hợp người đã bị tuyên bố chết trở về, Điều 73 Bộ luật Dân sự 2015 quy định như sau:
1. Khi một người bị tuyên bố là đã chết trở về hoặc có tin tức xác thực là người đó còn sống thì theo yêu cầu của người đó hoặc của người có quyền, lợi ích liên quan, Tòa án ra quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố người đó là đã chết.
2. Quan hệ nhân thân của người bị tuyên bố là đã chết được khôi phục khi Tòa án ra quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố người đó là đã chết, trừ trường hợp sau đây:
a) Vợ hoặc chồng của người bị tuyên bố là đã chết đã được Tòa án cho ly hôn theo quy định tại khoản 2 Điều 68 của Bộ luật này thì quyết định cho ly hôn vẫn có hiệu lực pháp luật;
b) Vợ hoặc chồng của người bị tuyên bố là đã chết đã kết hôn với người khác thì việc kết hôn đó vẫn có hiệu lực pháp luật.
3. Người bị tuyên bố là đã chết mà còn sống có quyền yêu cầu những người đã nhận tài sản thừa kế trả lại tài sản, giá trị tài sản hiện còn.
Trường hợp người thừa kế của người bị tuyên bố là đã chết biết người này còn sống mà cố tình giấu giếm nhằm hưởng thừa kế thì người đó phải hoàn trả toàn bộ tài sản đã nhận, kể cả hoa lợi, lợi tức; nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường.
4. Quan hệ tài sản giữa vợ và chồng được giải quyết theo quy định của Bộ luật này, Luật hôn nhân và gia đình.
5. Quyết định của Tòa án hủy bỏ quyết định tuyên bố một người là đã chết phải được gửi cho Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú của người bị tuyên bố là đã chết để ghi chú theo quy định của pháp luật về hộ tịch.
Như vậy, theo quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, quan hệ nhân thân, tài sản khi vợ, chồng bị tuyên bố là mất tích mà trở về thì: “Khi Tòa án ra quyết định hủy bỏ tuyên bố một người là mất tích mà vợ hoặc chồng của người đó chưa kết hôn với người khác thì quan hệ hôn nhân được khôi phục kể từ thời điểm kết hôn.
Trong trường hợp có quyết định cho ly hôn của Tòa án thì quyết định cho ly hôn vẫn có hiệu lực pháp luật. Trong trường hợp vợ, chồng của người đó đã kết hôn với người khác thì quan hệ hôn nhân được xác lập sau có hiệu lực pháp luật.
Quan hệ tài sản của người bị tuyên bố mất tích trở về với người vợ hoặc chồng được giải quyết như sau: Trong trường hợp hôn nhân được khôi phục thì quan hệ tài sản được khôi phục kể từ thời điểm quyết định của Tòa án hủy bỏ tuyên bố chồng, vợ mất tích có hiệu lực.
Tài sản do vợ, chồng có được kể từ thời điểm quyết định của Tòa án về việc tuyên bố chồng, vợ mất tích có hiệu lực đến khi quyết định hủy bỏ tuyên bố chồng, vợ mất tích có hiệu lực là tài sản riêng của người đó; Trong trường hợp hôn nhân không được khôi phục thì tài sản có được trước khi quyết định của Tòa án về việc tuyên bố vợ, chồng mất tích có hiệu lực mà chưa chia được giải quyết như chia tài sản khi ly hôn”.
Đối chiếu với các quy định trên, khi vợ cũ của chồng chị bị tuyên bố mất tích trở về mà chồng chị đã kết hôn với chị thì quan hệ hôn nhân được xác lập sau (tức là hôn nhân giữa chồng chị và chị) có hiệu lực pháp luật. Do đó, vợ cũ của chồng chị không có căn cứ để khôi phục quan hệ hôn nhân cũ.
